MIMNERMUS - ΜΙΜΝΕΡΜΟΣ

Μίμνερμος
Ο Μίμνερμος ήταν ελεγειακός ποιητής από την Κολοφώνα της Μικράς Ασίας, ο οποίος άκμασε την περίοδο 630-600 π.Χ. Ο Μίμνερμος θεωρείται πατέρας της ερωτικής ελεγείας. Είναι ο ποιητής του έρωτα και της μελαγχολίας και τα ποιήματά του μιλούν για την ηδονή, την απόλαυση και το φόβο των γηρατειών.Ανάμεσα στα σωζόμενα έργα του, ένα ποίημα αναφέρεται στη διαμάχη μεταξύ των ιωνικών πόλεων της Μικράς Ασίας και των βασιλιάδων της Λυδίας και την αντίθεση των τότε κατοίκων με τους προγόνους τους, που κάποτε είχαν νικήσει το Λυδό βασιλιά Γύγη.Ωστόσο, τα πιο σημαντικά έργα του ήταν μια σειρά από ελεγείες που αναφέρονται στη Ναννώ, αυλητρίδα και, κατά κάποιους, αγαπημένη του ποιητή.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

NONNUS - NONNOS

Νόννος
Ο Νόννος ο Πανοπολίτης ήταν σημαντικός Έλληνας επικός ποιητής από την Πανόπολη της Αιγύπτου, που άκμασε τον 5ο μ.Χ. αιώνα.Κύριο έργο του είναι το επικό ποίημα "Διονυσιακά" που αποτελείται από 48 βιβλία-ραψωδίες. Εκεί περιέχεται πλήρης η ιστορία της ζωής και της δράσης του θεού Διόνυσου, γραμμένη σε εξάμετρους στίχους και απεικονίζοντας σε μυθικό επίπεδο στοιχεία από την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτό είναι και το τελευταίο μεγάλο ποίημα της αρχαιότητας, επηρεασμένο από την ομηρική παράδοση και την τραγωδία.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

HYPATIA - ΥΠΑΤΙΑ

Υπατία
Η Υπατία (370-418 μ.Χ.) υπήρξε νεοπλατωνική φιλόσοφος και μαθηματικός. Έζησε και δίδαξε στην Αλεξάνδρεια όπου και δολοφονήθηκε από όχλο που αποτελείτο από φανατικούς χριστιανούς.
Βιογραφικά στοιχεία
Κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα, έλαβε με τις φροντίδες του πατέρα της την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση και ταξίδεψε στην Αθήνα και στην Ιταλία. Στην Αθήνα παρακολούθησε μαθήματα στη νεοπλατωνική σχολή του Πλούταρχου του Νεότερου και της κόρης του Ασκληπιγένειας αλλά μαθήτευσε και κοντά στο Πρόκλο και τον Ιεροκλή. Επιστρέφοντας στην Αλεξάνδρεια, έγινε επικεφαλής της εκεί σχολής των Πλατωνιστών (400 μ.Χ.), δίδαξε φιλοσοφία και μαθηματικά και αποτέλεσε πόλο έλξης για τους διανοούμενους της εποχής ενώ έκανε και εκτενή και ουσιώδη σχόλια στα μαθηματικά έργα του Διόφαντου και του Απολλώνιου. Δυστυχώς παρότι η ίδια η Υπατία υπήρξε πολυγραφότατη κανένα από τα έργα της δεν σώζεται και έχουμε μόνο αναφορές για αυτά. Πολλοί από τους μαθητές της ανήκαν στους ανώτατους κύκλους της αριστοκρατίας της πόλης και έγιναν σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο έπαρχος της Αλεξανδρείας Ορέστης. Η ίδια επηρεάστηκε φιλοσοφικά από τους νεοπλατωνικούς Πλωτίνο και Ιάμβλιχο.
Επειδή η δράση της θεωρήθηκε επικίνδυνη για την εξάπλωση του Χριστιανισμού, σταδιακά καλλιεργήθηκε κλίμα εναντίον της που οδήγησε στη βίαιη δολοφονία της από τον όχλο ή από ομάδες φανατικών μοναχών. Παρότι η ίδια είχε πολλούς φίλους χριστιανούς, για την ίδια προτίμησε να μείνει πιστή στις αρχαιοελληνικές παραδόσεις. Το μανιασμένο πλήθος την ξεγύμνωσε και τη πετροβόλησε μέχρι θανάτου, στη συνέχεια το πτώμα της διαμελίστηκε και κάηκε στη πυρά. Ηθικός αυτουργός θεωρήθηκε ο επίσκοπος της Αλεξάνδρειας, Κύριλλος, ο οποίος είχε έρθει σε μεγάλη αντίθεση με τον Ρωμαίο Κυβερνήτη της Αιγύπτου και φιλικά διακείμενου προς την Υπατία, Ορέστη.
ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

TELESILLA - ΤΕΛΕΣΙΛΛΑ

Τελέσιλλα
Αρχαία Ελληνίδα ποιήτρια από το Άργος που έμεινε ονομαστή από τα μελικά της ποιήματα αλλά και το ηρωικό θάρρος της. Όπως καταγράφει ο Παυσανίας η Τελέσιλλα έσωσε το Άργος όταν ο Κλεομένης εκστράτευσε εναντίον του. Mετά την πανωλεθρία των Αργείων κατά τη μάχη αυτή κατάφερε να συγκεντρώσει και να εξοπλίσει τις γυναίκες της πόλης και να δημιουργήσει μεγάλη γραμμή άμυνας αντιμέτωπη του αλαλάζοντος εχθρού. Οι δε Λακεδαιμόνιοι σκεπτόμενοι ότι αν μεν νικούσαν το κατόρθωμά τους θα χαρακτηριζόταν «άδοξο», αφού θα είχαν νικήσει γυναίκες, αν δε θα έχαναν θα προσάπτονταν σ΄ αυτούς το «όνειδος» ότι από γυναίκες ηττήθηκαν, υποχώρησαν και επέστρεψαν στη χώρα τους.Οι Αργείοι σε ένδειξη ευγνωμοσύνης ανήγειραν προς τιμή της Τελεσίλλας μεγάλη στήλη στην οποία παριστάνονταν αυτή όρθια έχοντας στα πόδια της βιβλία και κρατώντας στα χέρια κράνος που παρατηρούσε έτοιμη να το φορέσει στο κεφάλι της. Η στήλη αυτή ήταν τοποθετημένη πάνω από το θέατρο του Άργους και μπροστά από το ιερό άγαλμα της θεάς Αφροδίτης. Η στήλη αυτή σώζονταν μέχρι το 170 μ.Χ. που την είδε ο Παυσανίας και ίσως να ήταν αντίγραφο του χαλκού ανδριάντα της ποιήτριας που είχε κατασκευάσει ο Αθηναίος γλύπτης Νικήρατος.Αποσπάσματα από τα ποιήματά της με στίχους ιωνικών παραμέτρων και τροχαϊκή κατάληξη διέσωσε ο Στοβαίος, που εκδόθηκαν από τον Μπεργκ στη συλλογή «Έλληνες λυρικοί ποιηταί» (τόμος Γ’).
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

HELLANIKOS - ΕΛΛΑΝΙΚΟΣ

Ελλάνικος
Ο Ελλάνικος ήταν αρχαίος Έλληνας λογογράφος ιστορικός, που γεννήθηκε το 480 π.Χ. στη Μυτιλήνη και αναφέρεται ότι έζησε 85 χρόνια. Το κύριο έργο του είναι η «Αττική ξυγγραφή» («Ατθίς»), που έχει ως θέμα της την ιστορία των Αθηνών από τους αρχαιότατους χρόνους (683 π.Χ.) μέχρι τις ημέρες του. Αναφέρει ακόμα και τη Ναυμαχία των Αργινουσών (404 π.Χ.). Κατά το Λεξικό της Σούδας, ο Ελλάνικος έζησε ένα μέρος της ζωής του στη Μακεδονική βασιλική αυλή και πέθανε στην απέναντι της Λέσβου μικρασιατική ακτή. Η επίδρασή του στην αθηναϊκή ιστοριογραφία ήταν σημαντική και διάρκεσε μέχρι την εποχή του Ερατοσθένους (3ος αιώνας π.Χ.).
Ο Θουκυδίδης αναφέρει τον Ελλάνικο (1.97) και τον κατηγορεί για έλλειψη ακρίβειας στις χρονολογίες. Είναι σημαντικό ωστόσο ότι ο Ελλάνικος διακρίνει ανάμεσα σε ό,τι κατά τη γνώμη του ήταν μυθολογία και στα ιστορικά γεγονότα, ενώ προσπάθησε να θέσει και τα θεμέλια μιας επιστημονικής χρονολογήσεως βασισμένος κυρίως στον κατάλογο των ιερειών της Ήρας και λιγότερο σε γενεαλογίες, στους άρχοντες των Αθηνών κλπ., αλλά το υλικό του για κάτι τέτοιο ήταν ανεπαρκές, ώστε αναγκαζόταν να καταφεύγει και σε παλιότερες μεθόδους. Ο Ελλάνικος είχε συγγράψει και άλλα τριάντα περίπου έργα, με θέματα τοπικής Ιστορίας και Γεωγραφίας, μυθολογικά, όπως και καταλόγους ιερειών και νικητών σε πανελλήνιους αθλητικούς αγώνες. Υπερέβη τα στενά τοπικά πλαίσια των παλαιότερων λογογράφων και δεν ήταν ικανοποιημένος με το να επαναλαμβάνει απλώς τις παραδόσεις που είχαν γίνει ευρύτερα αποδεκτές εξαιτίας των έργων των ποιητών. Επειδή ωστόσο απέκλινε από τις παραδοσιακές μεθόδους ιστορικής συγγραφής, ο Ελλάνικος αναφέρεται συχνά από τους ίδιους τους αρχαίους ως «αναξιόπιστος» συγγραφέας. Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσέας τον ψέγει για το ότι διατάσσει την ιστορία του όχι κατά τη φυσική σύνδεση των γεγονότων, αλλά κατά τη γεωγραφική θέση του έθνους που περιγράφει. Το ύφος του Ελλανίκου, όπως και των παλαιότερων λογογράφων, είναι ξηρό και απότομο.
Το έργο του Ελλανίκου περιέχει την αρχαιότερη αναφορά στη μυθική ίδρυση της Ρώμης από τους Τρώες: γράφει ότι ο Αινείας ίδρυσε την πόλη όταν συνόδευε τον Οδυσσέα σε ταξίδια ανά το Λάτιο. Επίσης, πίστευε ότι οι Ετρούσκοι σχετίζονταν με τους Πελασγούς. Συνέγραψε και ένα χαμένο σήμερα έργο, το «Ατλαντίς» ή «Ατλαντίας» για την κόρη του Άτλαντα, βασισμένο πάνω σε ένα αρχαιότερο ομώνυμο έργο που βρέθηκε σε τεμάχια παπύρου (P.Oxy. 1359. Βλ. Carl Robert: «Eine epische Atlantias», Hermes τόμος 52, σσ. 477-79, 1917).
ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

DIOGENES LAERTIUS - ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ

Διογένης Λαέρτιος
Ο Διογένης Λαέρτιος ήταν ιστοριογράφος της φιλοσοφίας της αρχαιότητας, συγγραφέας του έργου Βίοι φιλοσόφων. Ήταν ελληνικής καταγωγής, γεννημένος μάλλον στην πόλη Λαέρτη της Κιλικίας. Πιθανολογείται πως έζησε στις αρχές του 3ου μ.Χ. αιώνα, όμως για τη ζωή του, την καταγωγή του, τη μόρφωση του, το σύνολο του έργου του, την προσωπικότητα του, δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτε, ενώ δεν υπάρχουν και αντίστοιχα σοβαρά αποδεικτικά στοιχεία, καθώς οι αρχαίοι συγγραφείς δεν δίνουν σχετικές πληροφορίες. Για τον λόγο αυτό, οι ερευνητές δεν μπορούν παρά να τον αναζητήσουν μέσα από το έργο του, από στοιχεία που σίγουρα είναι αποσπασματικά και δύσκολο να επαληθευτούν.Βεβαιότητα δεν υπάρχει ούτε για το όνομα του αφού τα χειρόγραφα άλλες φορές δίνουν το όνομα Διογένης Λαέρτιος και άλλες Διογένης ο Λαερτιεύς. Μια εικασία περιγράφει πως το Λαέρτιος ίσως προέρχεται από κάποιον πρόγονό του που λεγόταν Διογένης Λαερτιάδης.Εξίσου δύσκολο είναι να τοποθετηθεί με ακρίβεια το πότε έζησε, αφού το στοιχείο που θα μπορούσε να βοηθήσει και συνάγεται από την ταυτοποίηση της περιόδου της τελευταίας φιλοσοφικής σχολής που περιγράφει δεν είναι ασφαλές, καθώς η κριτική του κειμένου δεν έχει καταλήξει αν στο έργο του δεν υπάρχουν μεταγενέστερες προσθήκες ή αν υπήρξε κάποιο σύγγραμμα το οποίο αντέγραψε ο Διογένης Λαέρτιος. Τα επιχειρήματα που τοποθετούν τη ζωή του στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. έχουν να κάνουν με την διερεύνηση της σκεπτικής σχολής στο βιβλίο Θ του έργου του, έως τον διάδοχο του Σέξτου Εμπειρίκου στο τέλος του 2ου αιώνα μ.Χ., όπως επίσης με την διαπίστωση ότι δεν κάνει λόγο για τον νεοπλατωνισμό. Πάντως, σύμφωνα με τα πιο ασφαλή όρια που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν, ο Λαέρτιος δεν έζησε πριν το 200 μ.Χ. και με βάση τη μαρτυρία του Στέφανου Βυζαντίου που τον αναφέρει ως έναν αρκετά παλαιό συγγραφέα, μάλλον έζησε πολύ πριν το 500 μ.Χ. με πιθανή χρονολογία για τους περισσότερους ερευνητές τις αρχές του 3ου αιώνα.
Το κυριότερο έργο του, που σώθηκε ολόκληρο, περιέχει τους βίους των αρχαίων φιλοσόφων και αποτελείται από 10 βιβλία. Είναι πιθανό για κάποιους, το έργο αυτό να κυκλοφόρησε την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αλεξάνδρου Σεβήρου (222-235 μ.Χ.). Συνήθως ονομάζεται Βίοι φιλοσόφων, αλλά στην πραγματικότητα έχει έναν μακροσκελή τίτλο: Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων και των εκάστη αιρέσει αρεσκόντων εν επιτόμω συναγωγή.Στο προοίμιο του έργου του, ο συγγραφέας αναζητά την καταγωγή της φιλοσοφίας, και αναλύει τις ανατολικές επιδράσεις στους Έλληνες φιλοσόφους. Δίνει τον ορισμό της φιλοσοφίας και παρά τη μετριότητα των κριτικών και αξιολογικών στοιχείων, προσφέρει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τη βιογραφία και τη διδασκαλία γνωστών φιλοσόφων της αρχαιότητας. Ο ίδιος δεν προβαίνει σε κρίσεις γιατί δεν ήταν οπαδός καμιάς φιλοσοφικής σχολής ούτε είχε λάβει συστηματική φιλοσοφική παιδεία. Ήταν όμως φιλομαθής και πρέπει να είχε διαβάσει τα περισσότερα σχετικά φιλοσοφικά συγγράμματα, από τα οποία άντλησε τεράστιο υλικό γνώσεων.Αν κάποιος θα ήθελε να βρει σε ένα μόνο αρχαίο έργο μια περίληψη των ελληνικών ηθικών συστημάτων, αναμφισβήτητα το έργο αυτό θα ήταν οι Βίοι Φιλοσόφων του Διογένη Λαέρτιου.Χρησιμοποίησε πρωτότυπα στοιχεία από διαθήκες, επιστολές (όχι πάντα γνήσιες) και δικαστικά κείμενα. Κατά δεύτερο λόγο, χρησιμοποίησε λογοτεχνικά στοιχεία, όπως αναφορές από κωμωδίες εναντίων φιλοσόφων και στίχους από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Τέλος, άντλησε πληροφορίες από φιλοσοφικές πηγές, όπως επιμέρους συγγραφές για τους φιλοσόφους, τις αιρέσεις τους, τους καταλόγους μελών και ηγετών τους ή δοξογραφικές συλλογές που περιείχαν τα ουσιώδη σημεία της διδασκαλίας κάθε αιρέσεως.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

LYDOS - ΛΥΔΟΣ

Λυδός
Ο Λυδός είναι ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους, και πιθανότατα αγγειοπλάστης, της ώριμης μελανόμορφης αγγειογραφίας στην Αττική. Το ζωγραφικό του έργο χρονολογείται μεταξύ 560 και 535 π.Χ. και αποτελείται από περίπου 130 αγγεία διαφόρων σχημάτων, μεγάλων και μικρών. Σε δύο από αυτά σώζεται η υπόγραφή του. Τα υπόλοιπα του αποδίδονται με τεχνοτροπικά κριτήρια. Το όνομά του φανερώνει ότι πιθανότατα δεν ήταν ελληνικής καταγωγής, το έργο του όμως εντάσσεται απόλυτα στην αττική μελανόμορφη αγγειογραφία και δεν δείχνει περισσότερες ξένες επιδράσεις απ' ότι η ελληνική αγγειογραφία γενικά.Ο Λυδός ζωγράφισε μυθολογικές σκηνές με θεούς και ήρωες, αλλά και σκηνές από την καθημερινή ζωή. Είναι ένας από τους τελευταίους αγγειογράφους που απέδωσε ζώα πάνω σε αγγεία μεγάλου μεγέθους σύμφωνα με την αθηναϊκή παράδοση των προηγούμενων χρόνων και ένας από τους πρώτους που τοποθέτησαν πολυπρόσωπες σκηνές στη μετόπη του αμφορέα τύπου Β. Αγαπημένα θέματά του ήταν ο Ηρακλής, ο Πάρης, ο Θησέας και διάφοροι θεοί. Διονυσιακές, πολεμικές, αθλητικές και νεκρικές σκηνές καθώς και συμπόσια και ερωτικές συνομιλίες είναι επίσης συχνά θέματα των έργων του. Στα περιορισμένα πλαίσια της μελανόμορφης τεχνικής μπορεί να χαρακτηριστεί πολυχρωμία η συχνή χρήση άλλων χρωμάτων (κυρίως λευκό και μενεξεδί, μια φορά κίτρινο) από το Λυδό.Στη σύνθεση των σκηνών του ο Λυδός χρησιμοποιεί συχνά το σχήμα της συμμετρικής παράταξης μορφών γύρω από ένα κεντρικό πρόσωπο. Η απόδοση της κίνησης τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Άλλα χαρακτηριστικά του έργου του είναι οι λεγόμενες «γυναίκες - πιγκουΐνοι» της πρώιμης περιόδου του, δηλ. γυναίκες με ολόσωμα, προτεταμένα ενδύματα που δεν αφήνουν να φανούν τα χέρια, και οι σάτυροι σε «αξιοπρεπείς» ρόλους. Τα διακοσμητικά μοτίβα των ενδυμάτων των μορφών του είναι στα πρωιμότερα έργα του περιορισμένα στις παρυφές, σταδιακά όμως απλώνονται σε ολόκληρο το ένδυμα και γίνονται πιο περίπλοκα. Με τις αναδιπλώσεις των απολήξεων των ιματίων προσπαθεί να τονίσει το βάθος. Άλλα χαρακτηριστικά του χρήσιμα για την απόδοση ανυπόγραφων έργων του είναι το δευτερεύον μοτίβο του πλοχμού με ανθέμια και άνθη λωτού και οι κλείδες στο στήθος των ανθρώπινων μορφών, που ο Λυδός τις ζωγραφίζει να καταλήγουν εσωτερικά σε άγκιστρα.Ο αρχαιολόγος Μ. Τιβέριος διέκρινε τρεις φάσεις στο έργο του Λυδού. Στην πρώιμη φάση (περ. 560-555 π.Χ.) η χρήση της εγχάραξης είναι περιορισμένη και τα μαλλιά, τα γένια, οι χαίτες και οι ουρές αποδίδονται χωρίς αυτήν. Μόνο στα υστερότερα έργα της πρώιμης φάσης πυκνώνει η χρήση της και γενικεύεται στο τέλος της. Στα ενδύματα μόνο οι παρυφές φέρουν εγχάρακτα κοσμήματα. Χαρακτηριστικά της πρώιμης φάσης του Λυδού είναι επίσης η διαφοροποίηση των μορφών κυρίως με επίθετα χρώματα και οι λεγόμενες «γυναίκες - πιγκουίνοι», οι οποίες εγκαταλείπονται σταδιακά από το τέλος της πρώιμης φάσης. Αγαπητό σχήμα των πρώιμων έργων του Λυδού είναι η υδρία.Στα έργα της μέσης φάσης (550- πριν το 540 π.Χ.) η λεπτότεχνη εγχάραξη δεν αφήνει πια κανένα σημείο των μορφών ακάλυπτο. Στα ενδύματα τα εγχάρακτα μοτίβα καλύπτουν ολόκληρη την επιφάνεια και στις παρυφές τους το επίθετο λευκό χρώμα χρησιμοποιείται μαζί με την εγχάραξη. Οι μορφές της μέσης φάσης του Λυδού είναι πιο μνημειακές, πιο επιβλητικές. Στη μνημειακότητα συμβάλλει η άνετη τοποθέτηση και προβολή των σημαντικών μορφών στο κέντρο και η απώθηση των δευτερευόντων μορφών στα άκρα της σύνθεσης. Οι ζώνες με ζώα χρησιμοποιούνται με φειδώ και είναι εντελώς ανεξαρτητοποιημένες από την κορινθιακή παράδοση. Οι πτυχώσεις των ενδυμάτων αποδίδονται με περισσότερη ελευθερία.Στην ύστερη φάση του έργου του (πριν το 540-535 π.Χ.) το ενδιαφέρον του Λυδού για την εγχάραξη ατονεί. Στις παρυφές των ενδυμάτων κυριαρχούν οι τεθλασμένες γραμμές (ζιγκ-ζαγκ) και οι κυματιστές απολήξεις των πτυχών. Τώρα ο Λυδός ζωγραφίζει το γυναικείο σώμα με την τεχνική του περιγράμματος, όπως και ο Ζωγράφος του Άμαση, χωρίς επίθετο λευκό χρώμα. Στα μετάλλια κυλίκων καταργείται η γραμμή εδάφους.Ο Λυδός επέδρασε σε πολλούς άλλους καλλιτέχνες. Ο Ζωγράφος του Βατικανού 309 και ο Ζωγράφος του Λούβρου είναι δύο από τους αγγειογράφους που θεωρούνται μαθητές του ή μέλη του εργαστηρίου
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

EPHIALTES OF ATHENS - ΕΦΙΑΛΤΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ

Εφιάλτης ο Αθηναίος
Ο Εφιάλτης (- 461 π.Χ.), γιος του Σοφωνίδη, ήταν διαπρεπής πολιτικός στην αρχαία Αθήνα και μέντορας του Περικλή. Η βιογραφία του είναι ελάχιστα γνωστή, ωστόσο παραδίδεται πώς ήταν φτωχός, δίκαιος και αδιάφθορος. Ανήκε στην προοδευτική πολιτική παράταξη των δημοκρατικών, την αρχηγία της οποίας ανέλαβε μετά τον εξοστρακισμό του Θεμιστοκλή το 471 π.Χ., και αντιπολιτευόταν τον προβεβλημένο πολιτικό Κίμωνα, εκπρόσωπο της αριστοκρατικής παράταξης. Αγωνίστηκε για τον περιορισμό της εξουσίας του αριστοκρατικού σώματος του Αρείου Πάγου. Κυριότερη πηγή για τις μεταρρυθμίσεις του είναι η Αθηναίων πολιτεία του Αριστοτέλη.Ο Εφιάλτης ξεκίνησε δικαστικές διώξεις εναντίον μελών του Αρείου Πάγου επικρίνοντας τη διαφθορά τους και πέτυχε έτσι τη μείωση του γοήτρου του στην αθηναϊκή κοινωνία. Το 462/61 π.Χ. εκμεταλλεύτηκε την απουσία του Κίμωνα στη Μεσσηνία κατά το Γ΄ Μεσσηνιακό Πόλεμο και πέτυχε να περάσει νόμο στην εκκλησία του δήμου, που αφαιρούσε πολλές εκτελεστικές και δικαστικές αρμοδιότητες από τον Άρειο Πάγο. Την επικράτηση της αντιλακωνικής δημοκρατικής παράταξης βοήθησε η αποτυχημένη, λόγω της Σπαρτιατικής καχυποψίας, εξέλιξη της αθηναϊκής βοήθειας προς τη Σπάρτη υπό την ηγεσία του Κίμωνα. Οι Σπαρτιάτες απέπεμψαν με προσβλητικό τρόπο από την Ιθώμη την αθηναϊκή δύναμη, που οι ίδιοι είχαν καλέσει για βοήθεια εναντίον των επαναστατημένων ειλώτων. Οι Αθηναίοι αντέδρασαν συμμαχώντας με το Άργος, τον προαιώνιο εχθρό της Σπάρτης, και στράφηκαν εναντίον του Κίμωνα, που είχε υποστηρίξει ένθερμα την αποστολή βοήθειας. Οι δημοκρατικοί, με τον Εφιάλτη και τον Περικλή, ανέκτησαν το κύρος τους στο δήμο και έστρεψαν την πόλη προς την πολιτική της σύγκρουσης με τη Σπάρτη και της ηγεμονίας επί των άλλων πόλεων στα πλαίσια της Αθηναϊκής Συμμαχίας.Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος που ψήφισε η εκκλησία του δήμου με πρωτοβουλία του Εφιάλτη:
Μετέφερε πολιτικές, ελεγκτικές και δικαστικές αρμοδιότητες του Αρείου Πάγου στην εκκλησία του δήμου, τη βουλή και τα λαϊκά δικαστήρια της Ηλιαίας. Ο Άρειος Πάγος διατήρησε μόνο τη δικαστική αρμοδιότητα για φόνους εκ προθέσεως, τραυματισμούς με σκοπό το φόνο, εμπρησμούς, δηλητηριάσεις και κοπές ιερών δέντρων, όταν και οι δύο διάδικοι ήταν Αθηναίοι πολίτες* Επιφόρτισε τη βουλή με το συντονισμό και την επίβλεψη των αρχών που εμπλέκονταν σε πράξεις διοικήσεως και την αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που ανέκυπταν στο διάστημα ανάμεσα σε δύο συνεδριάσεις του δήμου.* Μετέτρεψε τη σολώνεια Ηλιαία, που ως τότε συνερχόταν ολόκληρη και πιθανόν ταυτιζόταν με την εκκλησία του δήμου, σε «δεξαμενή» 6000 κληρωμένων και ορκισμένων Αθηναίων άνω των 30 ετών, από την οποία λαμβάνονται στο εξής οι δικαστές για τα ηλιαστικά δικαστήρια.
Αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων ήταν να χάσει ο Άρειος Πάγος και τα τελευταία μέσα έμμεσης πολιτικής επιρροής, όπως π.χ. την καταδίκη φιλόδοξων αρχόντων μετά το τέλος της θητείας τους και τον αποκλεισμό τους από τον Άρειο Πάγο. Την αρμοδιότητα εκλογής αρχόντων και προβουλευτικής επεξεργασίας των ψηφισμάτων είχε αφαιρέσει από τον Άρειο Πάγο ήδη ο Σόλων. Έτσι, ο Άρειος Πάγος απώλεσε το ρόλο του ως υπέρτατης αρχής και φύλακα του αθηναϊκού πολιτεύματος. Το πολίτευμα της Αθήνας έκανε ακόμα ένα σημαντικό βήμα προς τον εκδημοκρατισμό.Όταν επέστρεψε ο Κίμων, προσπάθησε να αναστρέψει το νόμο, πράγμα που δεν κατόρθωσε. Αντιθέτως, οι αντίπαλοί του, λόγω της αποτυχημένης επιχείρησής του στη Μεσσηνία και της μεγάλης προσβολής που υπέστη το αθηναϊκό γόητρο εξαιτίας του, πέτυχαν να εξοστρακισθεί (461 π.Χ.). Έτσι, επικράτησαν τελικά οι μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη, αλλά ο ίδιος ο Εφιάλτης δολοφονήθηκε λίγο αργότερα από όργανα των αριστοκρατικών και τον ηγετικό ρόλο του στη δημοκρατική παράταξη της Αθήνας ανέλαβε ο Περικλής. Λόγω της επίσης σημαντικής προσφοράς του τελευταίου στην ανάδειξη της Αθήνας σε ηγέτιδα δύναμη στο Αιγαίο, αλλά και ευρύτερα στον ελληνικό κόσμο τον 5ο αι. π.Χ., πολλές μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη αποδόθηκαν εσφαλμένα στον Περικλή.Λίγα χρόνια μετά τις μεταρρυθμίσεις, το 458 π.Χ., διδάχθηκε η Ορέστεια του Αισχύλου, στην οποία ο Άρειος Πάγος προβάλλεται ως το ανώτατο, αδιάφθορο δικαστήριο που φυλάττει το δίκαιο του αίματος (Blutrecht) ως τη βάση κάθε δικαίου και πολιτειακής τάξης. Οι απόψεις σχετικά με την ιστορική ερμηνεία του φαινομένου διίστανται: Αποτελεί η Ορέστεια προσπάθεια καθησυχασμού των πολιτών για τις μεταρρυθμίσεις της δημοκρατικής παράταξης, προσπάθεια διάσωσης του γοήτρου του Αρείου Πάγου παρά τις μεταρρυθμίσεις ή απόπειρα αντίδρασης στις μεταρρυθμίσεις και προβολής του επιχειρήματος ότι ο Άρειος Πάγος είναι η βάση κάθε δικαίου
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

DRACON - ΔΡΑΚΩΝ

Δράκων
Ο Δράκων θεωρείται ο πρώτος νομοθέτης της Αθήνας, αν και οι έξι άρχοντες, οι επονομαζόμενοι Θεσμοθέται, νομοθετούσαν άγραφους νόμους από το 683 π.Χ.Στην αρχή του έκτου αιώνος, ήταν φανερό ότι η Αθήνα είχε ανάγκη από καινούργιους γραπτούς νόμους, γιατί η αριστοκρατία ερμήνευε τους νόμους σύμφωνα με τα συμφέροντα της. Έτσι οι Αθηναίοι ανέθεσαν στον Δράκοντα το 624 π.Χ., να νομοθετήσει γραπτούς νόμους.Ο Δράκων δεν άλλαξε το πολιτικό σύστημα. Οι νόμοι του γράφτηκαν πάνω σε μαρμάρινες πλάκες (621 π.Χ.), που ονομάζονταν Θεσμοί ή Διατάξεις και τοποθετήθηκαν στην Αγορά, όπου ο καθένας μπορούσε να τις διαβάσει. Οι νόμοι ήταν υπερβολικά αυστηροί σε μερικές περιπτώσεις, τιμωρώντας ελαφρά και σοβαρά αδικήματα με την ίδια ποινή. Ο Δράκων όμως έκανε διαχωρισμό μεταξύ του εκ προμελέτης φόνου και του εξ αμελείας. Άφησε στην δικαιοδοσία του Αρείου Πάγου την δίκη του εκ προμελέτης φόνου, και διόρισε πενήντα ένα δικαστές (εφέτες), οι οποίοι δίκαζαν τους εξ αμελείας φόνους. Επειδή οι νόμοι ήταν αυστηροί, αργότερα ο κόσμος έλεγε, ότι γράφτηκαν με αίμα. Σήμερα η λέξη "Δρακόντειος" σημαίνει μεγάλη αυστηρότητα. Αλλά οι γραπτοί νόμοι, αντί να βοηθήσουν τους φτωχούς, έγιναν όργανα στα χέρια των πλουσίων, να παίρνουν την περιουσία τους, να τους εκφοβίζουν και να τους καταπιέζουν. Ολόκληρη η Αττική έπεσε στα χέρια της αριστοκρατίας και οι άνθρωποι, εκείνοι που δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα χρέη τους, πωλούντο σαν δούλοι. Υπήρχε τόση μεγάλη δυσαρέσκεια, ώστε πολλοί έφυγαν από την Αττική εκείνα τα χρόνια και μετανάστευσαν. Αργότερα οι Αθηναίοι αναφέρονταν στον Δράκοντα με σεβασμό, πιστεύοντας ότι ο δημιουργός των νόμων αυτών ήταν σοφός και δεν καταπίεσε τους κατατρεγμένους, ανακουφίζοντας την αθλιότητα των ανθρώπων, όσον ήταν δυνατόν περισσότερο.
ΑΠΟ ΤΟ http://www.sikyon.com

SOLON - ΣΟΛΩΝ

Σόλων
Ο Σόλων (περ. 639 - 559 π.Χ.) ήταν σημαντικός Αθηναίος νομοθέτης, φιλόσοφος, ποιητής και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.
Βιογραφία
Ανήκε σε πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια, η οποία καταγόταν από τη γενιά του βασιλιά της Αθήνας Κόδρου. Ο πατέρας του ονομαζόταν Εξηκεστίδης· αυτός φρόντισε για την εκπαίδευση και ανατροφή του γιού του. Όταν ο Σόλων έχασε την περιουσία του, στράφηκε προς το εμπόριο και ταξίδεψε στην Αίγυπτο και τη Μ. Ασία. Επωφελούμενος από τα ταξίδια του αυτά μελέτησε ξένους πολιτισμούς και νόμους, καθώς και τον πολιτικοοικονομικό βίο των άλλων χωρών. Τα εφόδια που απέκτησε τα χρησιμοποίησε αποτελεσματικά για την κοινωνική και οικονομική ανόρθωση της πατρίδας του και έτσι κατόρθωσε να αναδειχτεί στο σπουδαιότερο άνδρα της εποχής του.
Ποιητής:
Την εμπιστοσύνη του λαού την κέρδισε πρώτα με το ποιητικό του έργο. Ο Σόλων υπήρξε και ελεγειακός ποιητής. Έγραψε ελεγεία με τίτλο "Σαλαμίς", στην οποία προτρέπει τους Αθηναίους να ανακτήσουν το αγαπημένο τους νησί. Από την ελεγεία αυτή σώζονται μόνο οκτώ στίχοι. Ο Σόλων έγραψε επίσης πολιτικές ελεγείες, από τις οποίες έχουμε μεγαλύτερα αποσπάσματα. Σε αυτές εκφράζει τα πολιτικά του φρονήματα και αντανακλά τη φιλοπατρία του και την αγάπη του προς τη δικαιοσύνη. Οι ελεγείες του ονομάστηκαν "γνωμικές", επειδή περιέχουν πολλές γνώμες. Με τους φλογερούς του στίχους επηρέασε την αθηναϊκή κοινή γνώμη, συμβουλεύοντας, ενθαρρύνοντας και ενθουσιάζοντας τους Αθηναίους. Στα ποιήματά του έκανε τη διαπίστωση ότι η κακοδαιμονία της πόλης και οι φιλονικίες οφείλονται στον αγώνα των τάξεων και υποσχόταν τη θεραπεία του κακού. Γι' αυτό οι Αθηναίοι τον επέλεξαν ως νομοθέτη, για να αποκαταστήσει την ειρήνη με τη μεταβολή των θεσμών.
Νομοθέτης:
Προφανώς λόγω οξύτατων, αλλά άγνωστων στις λεπτομέρειές τους κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων ο Σόλων κλήθηκε το 594/3 π.Χ. με έκτακτη διαδικασία να νομοθετήσει και για το έργο αυτό εξοπλίστηκε με έκτακτες εξουσίες. Εκείνο το έτος εξελέγη άρχων από το δήμο της Αθήνας και όχι από τον Άρειο Πάγο, όπως προέβλεπε το αθηναϊκό πολίτευμα της εποχής. Του δόθηκαν οι έκτακτες εξουσίες του διαλλακτού, δηλ. του μεσολαβητή, του συμφιλιωτή, και του νομοθέτου, τις οποίες διατήρησε και μετά το τέλος της ετήσιας αρχοντείας του. Οι νόμοι που θέσπισε δημοσιεύτηκαν ίσως το 592/1 π.Χ.Τα νομοθετικά μέτρα του Σόλωνα ήταν πολύ τολμηρά, αλλά και δραστικά και αντικατοπτρίζουν το μέγεθος της κρίσης που κλήθηκαν να θεραπεύσουν. Βασίζονταν στην αρχή της δίκαιης ανισότητας και όχι της απόλυτης ισότητας, ενώ επιδίωκαν να αποτρέψουν την εμφύλια διαμάχη και τη διάλυση της πολιτικής κοινότητας της Αθήνας διατηρώντας παράλληλα την κοινωνική διαστρωμάτωση και την προβολή αυτής της διαστρωμάτωσης στη νομή της εξουσίας. Αποσκοπούσαν στην παύση της εξάρτησης των ακτημόνων από την αγροτική οικονομία, καθώς και στην ανάπτυξη του εμπορίου και της βιοτεχνίας για την απορρόφηση αυτών των ακτημόνων, τους οποίους ο Σόλων προσπάθησε και ως ένα βαθμό κατάφερε να προφυλάξει από την πλήρη εξαθλίωση. Με τα μέτρα του ενισχύθηκαν οι μικρομεσαίοι αγρότες, αλλά και όσοι ασκούσαν κάποιο επάγγελμα εκτός της γεωργίας. Απαλείφθηκαν τα στεγανά της καταγωγής, που εμπόδιζαν αυτούς που πλούτιζαν από κάποιο επάγγελμα να ανέλθουν σε ανώτερες κοινωνικές τάξεις, να γίνουν πολίτες και να αναλάβουν αξιώματα. Το πολίτευμα της Αθήνας παρέμεινε ωστόσο και μετά τις μεταρρυθμίσεις τιμοκρατικό, βασισμένο στην κοινωνική διαστρωμάτωση και στη νομή της εξουσίας από τους πολίτες ανάλογα με τον εισόδημά τους, αν και το εισόδημα αυτό μπορούσε στο εξής να προέρχεται από πολλές διαφορετικές δραστηριότητες και όχι μόνο από την καλλιέργεια της γης. Επιδίωξη του Σόλωνα ήταν τέλος να καταστούν όλοι οι πολίτες συνυπεύθυνοι για την τήρηση των νόμων και την καταστολή παρανομιών. Ιδανικό του ήταν η ευνομία.Το νομοθετικό έργο του Σόλωνα περιλάμβανε πρώτα μέτρα επανόρθωσης της υπάρχουσας κατάστασης, πολιτειακές μεταρρυθμίσεις που αφορούσαν στο πολιτικό σώμα, στη λαϊκή κυριαρχία και στα δικαστήρια, καθώς και νομοθετήματα σε συγκεκριμένους τομείς.

ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

CHILON OF SPARTA - ΧΙΛΩΝ Ο ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ

Χίλων o Λακεδαιμόνιος

Ο Χίλων o Λακεδαιμόνιος ή Χείλων, γιος του Δαμαγέτου, ήταν νομοθέτης, πολιτικός και ελεγειακός ποιητής και γεννήθηκε στην Σπάρτη (περ. 600–520 π.Χ.).
Κατά τον Διογένη Λαέρτιο, χρημάτισε Έφορος της Σπάρτης το 566 π.Χ., θέλοντας έτσι να ανυψώσει το κύρος του αξιώματος αυτού. Σ` εκείνον δε αποδίδεται και η εισήγηση για τον περιορισμό της βασιλικής εξουσίας, που έπαιξε μετέπειτα σημαντικό ρόλο στην καθόλου εξέλιξη της πόλης του.Ήταν περίφημος για τη βραχυλογία του (λακωνισμός), στην οποία πράγματι ξεπέρασε τους άλλους έξι από τους εφτά αρχαίους Έλληνες σοφούς, και η οποία, ως γνωστόν, αποτελούσε κατά τους αρχαίους χρόνους το γνώρισμα των Λακεδαιμονίων. Η συντομία και η περιεκτικότητα αυτή των λόγων του, τους έκανε να μοιάζουν με χρησμούς μαντείου ή με επιγράμματα του Σιμωνίδη. Ήταν άνδρας μοναδικής σοφίας και θαυμαστός για την ευθυκρισία του.Παράλληλα υπήρξε ενάρετος, ηθικός, σοβαρός και πάρα πολύ βαθυστόχαστος.
Όταν τον ρώτησαν τι είναι το πιο δύσκολο στον άνθρώπο, απάντησε: «Τα απόρρητα σιωπάν, χολήν ευ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν». Θεωρούσε δηλαδή, ότι το πιο δύσκολο για τον άνθρωπο, είναι να κρατάει τα μυστικά, να συγκρατεί τα νεύρα του και να υποφέρει την αδικία.
Ο Χίλων ήταν και ποιητής. Έγραψε περίπου 200 ελεγειακούς στίχους.
Πέθανε στην Πίσσα της Σικελίας, σε ηλικία 80 ετών (κατά μια παράδοση σχετική, από την υπερβολική χαρά του, όταν αγκάλιασε τον γιο του, ο οποίος γύρισε από τους Ολυμπιακούς αγώνες, νικητής στο άθλημα της πυγμαχίας). Το επίγραμμα που χάραξαν στον τάφο του ήταν: «Μακάρι κι εμείς να είχαμε τέτοιο θάνατο».
Μετά τον θάνατό του, οι Σπαρτιάτες συμπολίτες του, του έστησαν μέγα άγαλμα, στη βάση του οποίου χάραξαν το ακόλουθο επίγραμμα: «Τόνδε δορυστέφανος Σπάρτα Χείλων εφύτευσεν, ος επτά σοφών πρώτος εφύ σοφός», που σημαίνει: «Αυτόν εδώ τον Χίλων, η πολεμόχαρη η Σπάρτη γέννησε, που αναδείχθηκε ο πρώτος, κατά τη σοφία, από τους εφτά σοφούς».
Στην προμετωπίδα του ναού του Απόλλωνα, στους Δελφούς, είχαν αναγραφεί τα τρία περιφημότερα ρητά του: «Μηδέν αγάν», δηλαδή «Τίποτε το καθ` υπερβολή» (να μην κάνεις ή να μη λες), «Γνώθι σαυτόν»=«Γνώρισε τον εαυτό σου» και «Εγγύα παρά δ` άττα»=«Η εγγύηση φέρνει στην καταστροφή».
Αποφθέγματα του Χίλωνα του Λακεδαιμόνιου
Ατυχούντα μη επιγελάν.Εκείνον που ατύχησε να μην τον περιγελούμε.
Γνώθι σαυτόν.Να γνωρίζεις τον εαυτό σου.
Χαλεπώτατον το γνώσκειν εαυτόν. Πολλά γαρ υπό φιλαυτίας έκαστον εαυτώ προστιθέναι.Δυσκολότατο είναι να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του. Διότι κάθε ένας, λόγω του εγωισμού του, προσθέτει πολλά καλά στο άτομό του (που δεν τα έχει).
Κάλλιστον είναι βασιλέα τον μη μόνον του φοβερόν είναι φροντίζοντα.Πάρα πολύ κακός είναι ο βασιλιάς εκείνος, ο οποίος φροντίζει να μην προξενεί μόνο φόβο.
Τον άρχοντα χρήναι μηδέν φρονείν θνητόν αλλά πάντ’ αθάνατα.Ο άρχων πρέπει τίποτα να μην σκέπτεται σαν θνητός, αλλά σάν αθάνατος.
Γήρας τιμάν.Να τιμάς τα γηρατειά.
Τον τεθνηκότα μη κακολογείν.Εκείνον που έχει πεθάνει να μην τον κακολογείς.
Ταχύτερον επί τας ατυχίας των φίλων η επί τας ευτυχίας πορεύεσθαι.Να πηγαίνεις πιο γρήγορα στις δυστυχίες των φίλων σου, παρά στις ευτυχίες.
Ζημίαν αιρείσθαι μάλλον, ή κέρδος αισχρόν. Η μεν άπαξ ελύπησε. Το δε δια παντός.Να προτιμάς την ζημιά, από το αισχρό κέρδος. Γιατί η μεν ζημιά μία φορά προξενεί λύπη, ενώ το τέτοιου είδους κέρδος σε λυπεί συνεχώς.
Γλώττης κρατείν και μάλιστα εν συμποσίω.Να συγκρατείς την γλώσσα σου και προπάντων σε συμπόσια.
Μη προτρεχέτω η γλώττα της διανοίας.Να σκέφτεσαι πριν μιλήσεις.
Εν λιθίναις ακόναις ο χρυσός εξετάζεται διδούς βάσανον φανεράν. Εν δε χρυσώ ανδρών αγαθών τε κακών τε νους έδωκ’ έλεγχον.Ο χρυσός ελέγχεται πάνω σε πέτρινα ακόνια, δίδοντας έτσι απόδειξη της γνησιότητάς του. Πάνω όμως στον χρυσό, η λογική ελέγχει τον χαρακτήρα των καλών και των κακών ανθρώπων.
Χρόνου φείδου.Να ξοδεύεις με σύνεση τον χρόνο σου.
Μηδέν άγαν.Μην καταφεύγεις σε υπερβολές.
Εγγύα παρά δ` άττα.Η εγγύηση φέρνει στην καταστροφή.
Σπεύδε βραδέως.Συντόμευε ότι κάνεις, αλλά χωρίς να βιάζεσαι πάνω σ` αυτό.
Μη επιθυμείν αδυνάτων.Να μην επιθυμείς όσα είναι αδύνατον και να τα πετύχεις.
Θυμού κράτειν.Να συγκρατείς τον θυμό σου.

ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

EUKLID - ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ

Ευκλείδης (325 π.Χ. - 265 π.Χ.)
Ο Ευκλείδης από την Αλεξάνδρεια (~ 325 π.Χ. - 265 π.Χ.), ήταν Έλληνας μαθηματικός, που δίδαξε και πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, περίπου κατά την διάρκεια της βασιλείας του Πτολεμαίου του πρώτου (323 π.Χ. - 283 μ.Χ.). Στις μέρες μας γνωστός ως ο "πατέρας" της γεωμετρίας.Το πιο γνωστό έργο του είναι τα Στοιχεία. Εκεί, οι ιδιότητες των γεωμετρικών αντικειμένων και των ακεραίων αριθμών προκύπτουν από ένα σύνολο αξιωμάτων, εμπνέοντας την αξιωματική μέθοδο των μοντέρνων μαθηματικών. Παρότι πολλά από τα αποτελέσματα των Στοιχείων ήταν ήδη γνωστά, ένα από τα επιτεύγματα του Ευκλείδη ήταν ότι τα παρουσίασε σε ένα ενιαίο, λογικά συμπαγές πλαίσιο. Το έργο του Ευκλείδη ήταν τόσο σημαντικό ώστε η γεωμετρία που περιέγραψε στα Στοιχεία του (η βάση της οποίας είναι: έστω μία ευθεία ε και ένα σημείο Α όχι πάνω σε αυτήν την ευθεία, τότε υπάρχει μόνο μία ευθεία, παράλληλη της ε, που διέρχεται από το Α) ονομάστηκε Ευκλείδεια. Όταν ο Πτολεμαίος ο Α' του ζήτησε έναν πιο εύκολο τρόπο από τα Στοιχεία του για να μάθει Γεωμετρία η απάντηση του μεγάλου μαθηματικού ήταν: "Δεν υπάρχει βασιλική οδός για τη Γεωμετρία".Σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό σχετικά με την ζωή του Ευκλείδη έκτος από αυτά που αναφέρονται στα βιβλία του και οι ελάχιστες βιογραφικές πληροφορίες μας προέρχονται από αναφορές τρίτων. Ήταν ενεργό μέλος της βιβλιοθήκης και πιθανόν να είχε σπουδάσει στην Ακαδημία του Πλάτωνα στην Ελλάδα, αλλά η διάρκεια της ζωής του, όπως και ο τόπος γέννησης του μας παραμένει άγνωστος.Κατά τον Μεσαίωνα, πολλοί δυτικοί συγγράφεις τον ταύτισαν λανθασμένα με έναν κατά ένα αιώνα προγενέστερο Σωκρατικό φιλόσοφο, αποκαλώντας τον Ευκλείδη από τα Μέγαρα.
Τα αποφθέγματα του:
· ΟΣΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΟ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ
· ΤΟ ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΚΑΙ ΠΑΙΡΝΕΙ ΠΟΛΛΑ ΟΝΟΜΑΤΑ. ΑΛΛΟΤΕ ΛΕΓΕΤΑΙ ΣΥΝΕΣΗ, ΑΛΛΟΤΕ ΘΕΟΣ, ΑΛΛΟΤΕ ΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

ANAXIMANDRUS - ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ

Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος
Μίλητος, 611 - 546 π।Χ.
Διάσημος σοφός της αρχαιότητος, πιθανώς εταίρος και μαθητής του συμπολίτου του Θαλή. Σύμφωνα με μερικούς αρχαίους συγγραφείς ο Α. εφεύρε πρώτος τον σκιοθηρικόν γνώμονα (Ηλιακόν ωρολόγιον). Ο Ηρόδοτος όμως λέγει ότι το όργανο αυτό ήλθε στην Ελλάδα από τη Βαβυλωνία. Ίσως λοιπόν να το έκανε γνωστό ο Α. και να το τελειοποίησε. Επίσης λέγεται ότι εχάραξε τον πρώτο γεωγραφικό χάρτη στον οποίο παρέστησε τη Γή με σχήμα κυλίνδρου. Ο Α. είναι ο πρώτος Έλληνας φιλόσοφος, ο οποίος εξέθεσε τις γνώμες του σε βιβλίο γραμμένο σε πεζό λόγο και ο πρώτος που μεταχειρίσθηκε το όνομα αρχή, όρος που από τότε επικράτησε στη φιλοσοφία. Ως αρχή των όντων θεωρούσε «λεπτήν» και απέραντον πρώτην ύλην δίχως καμία ιδιότητα, δηλαδή το «Άπειρον», από το οποίο εκπορεύονται και σχηματίζονται οι κόσμοι, και στο οποίο, και πάλιν, άπαντα επιστρέφουν. Λέγεται, ότι κάποτε που παρεπιδημούσε στη Σπάρτη, ειδοποίησε τους κατοίκους της για επικείμενο σεισμό, ο οποίος πράγματι επισυνέβη.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ - ALCIBIADE

Αλκιβιάδης
Κλεινίου Σκαμβωνίδης (450 π.Χ.-404 π.Χ.) ήταν Αθηναίος στρατηγός και πολιτικός.
Γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του Κλεινία και της Δεινομάχης, η οποία άνηκε στην οικογένεια των Αλκμεωνιδών. Ήταν κοντινός συγγενής του Περικλή, ο οποίος, μετά από το θάνατο του Κλεινία στη μάχη της Κορώνειας (447 π.Χ.), έγινε ο κηδεμόνας του. Κατά συνέπεια νωρίς στερημένος από τον έλεγχο του πατέρα του, με μεγάλη προσωπική ομορφιά και κληρονόμος σε μεγάλο πλούτο, ο όποιος αυξήθηκε από το γάμο του, παρουσιάστηκε επίμονος, ιδιότροπος, εμπαθής και με την πιό αναιδή συμπεριφορά. Ούτε οι εκπαιδευτικοί της πρόωρης ανδρικής ηλικίας του προσέφεραν την καθοδήγηση που η παιδική ηλικία του στερήθηκε. Από τον Πρωταγόρα, τον Πρόδικο και άλλους έμαθε να γελά στις κοινές ιδέες της δικαιοσύνης, της μετριοπάθειας, των Θείων και του πατριωτισμού. Την επίμοχθη σκέψη και ασκητική ζωή του δασκάλου του Σωκράτη, ήταν σε θέση να θαυμάσει, αλλά όχι να μιμηθεί. Αντίθετα, η επιδεικτική ματαιοδοξία του, οι ερωτοδουλειές του, οι ακολασίες και οι ασεβείς διασκεδάσεις του έγιναν πασίγνωστες. Αλλά όσο μεγάλα κι αν ήταν τα ελαττώματά του, οι ικανότητές του ήταν ακόμα μεγαλύτερες.Έλαβε μέρος στη Μάχη της Ποτίδαιας (432 π.Χ.), όπου σώθηκε από βεβαιο θάνατο από το Σωκράτη. Τη "χάρη" αυτή ανταπέδωσε στο Σωκράτη στη Μάχη του Δηλίου (424 π.Χ.). Ο Αλκιβιάδης είχε το θαυμασμό του Σωκράτη, και κάποτε είπε: "Η φύση του είναι τόσο όμορφη, χρυσή, Θεία και θαυμάσια ώστε ότι προστάζει σίγουρα πρέπει να γίνει, όπως η φωνή του Καλού". Ως ανταμοιβή για την ανδρεία του, ο πλούσιος Ιππόνικος του έδωσε το χέρι της κόρης του.Από αυτήν την περίοδο πήρε μια προεξέχουσα θέση στην αθηναϊκή πολιτική κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. H οικογένειά του είχε από πολύ παλιά χρόνια σχέσεις με τη Σπάρτη και πιθανότατα ο πατέρας του διετέλεσε πρόξενος της Σπάρτης. Για αυτό το λόγο υπήρξε αρχικά φιλικός προς τη Σπάρτη και προς την ειρήνη. Για το λόγο όμως ότι οι Λακεδαιμόνιοι προτίμησαν να συνδιαλλαγούνμε το Νικία και όχι με αυτόν, λόγω του νεαρού της ηλικίας του έγινε στη συνέχεια ο ηγέτης των φιλοπόλεμων σε αντίθεση με το Νικία, και μετά από την ειρήνη του (421 π.Χ.) πέτυχε με ένα αδίστακτο τέχνασμα να εξαπατήσει τους Σπαρτιάτες πρεσβευτές και να πείσει τους Αθηναίους να δημιουργήσουν τη συμμαχία (420 π.Χ.) με το Άργος, την Ηλεία και τη Μαντίνεια. Μετά από την αποτυχία του Νικία στη Θράκη (418 π.Χ.- 417 π.Χ.) έγινε ο κύριος εμπνευστής της Σικελικής εκστρατείας, βλέποντας μια ευκαιρία για την πραγματοποίηση των φιλόδοξων σχεδίων του, που περιλάμβαναν την κατάκτηση της Σικελίας, για να ακολουθηθεί από αυτήν Πελοποννήσσου και ενδεχομένως της Καρχηδόνας (αν και αυτό φαίνεται να είναι μια ύστερη σκέψη). Η αποστολή αποφασίστηκε με μεγάλο ενθουσιασμό, και ο Αλκιβιάδης, ο Νικίας, και ο Λάμαχος διορίστηκαν στρατηγοί. Αλλά, το προηγούμενο βράδυ του απόπλου της αποστολής, συνέβη ο μυστήριος ακρωτηριασμός των κεφαλών του Ερμή, και ο Αλκιβιάδης κατηγορήθηκε όχι μόνο ως αυτουργός του εγκλήματος, αλλά και για χλευασμό των Ελευσίνιων μυστηρίων. Το αίτημά του για μια άμεση έρευνα απορρίφθηκε, υποχρεώνοντάς τον να πλέυσει με την κατηγορία να εκκρεμεί.Σχεδόν μόλις έφθασε στη Σικελία κλήθηκε να γυρίσει πίσω για να παραστεί στη δίκη του, αλλά δραπέτευσε στο ταξίδι της επιστροφής και πήγε στη Σπάρτη. Εκεί, έπεισε τους Σπαρτιάτες να στείλουν το Γύλιππο να βοηθήσει τους Συρακούσιους και να οχυρώσουν τη Δεκέλεια στην Αττική, έτσι ώστε να στερήσουν από τους Αθηναίους τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τη γη τους όλο το χρόνο. Πέρασε έπειτα στη Μικρά Ασία, πείθοντας πολλούς από τους Ίωνες συμμάχους της Αθήνας να επαναστατήσουν εναντίον της και τον Πέρση σατράπη Τισσαφέρνη να υποστηρίξει με χρήματα και πλοία τη Σπάρτη. Αλλά σε μερικούς μήνες είχε χάσει την εμπιστοσύνη των Σπαρτιατών και οι οποίοι με την υποκίνηση του βασιλιά Άγιδος, του οποίου την προσωπική έχθρα είχε προκαλέσει (φημολογήθηκε ότι ο νεογέννητος γιός του Άγιδος συλλήφθηκε στην πραγματικότητα από τον Αλκιβιάδη), έδωσαν εντολή να εκτελεστεί.Λαμβάνοντας εγκαίρως την πληροφορία αυτής της εντολής πήγε στον Τισσαφέρνη (412 π.Χ.) και τον έπεισε να υιοθετήσει την αρνητική πολιτική να αφήσει την Αθήνα και τη Σπάρτη να αποδυναμωθούν από τις μεταξύ τους εχθροπραξίες. Ο Αλκιβιάδης επιθυμούσε τώρα την επιστροφή στην Αθήνα και χρησιμοποίησε την υποτιθέμενη επιρροή του στον Τισσαφέρνη για να εξυπηρετήσει το σκοπό του. Ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον ολιγαρχικό Πείσανδρο, αλλά όταν αυτές δεν οδήγησαν σε κανένα αποτέλεσμα προσχώρησε στο στόλο στη Σάμο, που παρέμενε πιστός στη δημοκρατία και ανακλήθηκε στη συνέχεια από το Θρασύβουλο, αν και δεν επέστρεψε αμέσως στην Αθήνα. Διορισμένος ως διοικητής στην περιοχή του Ελλησπόντου, συμμετέσχε στη νίκη των Αθηναίων επί του Σπαρτιατικού στόλου στην Άβυδο (411 π.Χ.), την Κύζικο (410 π.Χ.) και ανέκτησε τη Χαλκηδόνα και το Βυζάντιο.Στην επιστροφή του στην Αθήνα, μετά από αυτές τις επιτυχίες, καλωσορίστηκε με τον απροσδόκητο ενθουσιασμό (407 π.Χ.) όλα τα πρακτικά εναντίον του ακυρώθηκαν, και διορίστηκε στρατηγός με τις πλήρεις δυνάμεις. Η ανεπαρκής επιτυχία του, εντούτοις, σε Ανδρο και η ήττα στην Έφεσσο (407 π.Χ.) του υποπλοιάρχου του Αντιόχου, οδήγησε τους Αθηναίους στο να τον απομακρύνουν από την θέση του. Αποσύρθηκε κατά συνέπεια στη Καλλίπολη Θρακική Χερσόνησο. Μετά από τη μάχη στους Αιγός Ποταμούς και την τελική ήττα της Αθήνας, διέσχισε τον Ελλήσποντο και βρήκε καταφύγιο με το Φαρνάβαζο στη Φρυγία, με το σκοπό την εξασφάλιση της ενίσχυσης του Αρταξέρξη ενάντια στη Σπάρτη. Σκοτώθηκε στη Φρυγία, το 404 π.Χ., υπερασπιζόμενος την οικία του από δολοφόνους. Για την προέλευση αυτών μπορούν ακόμη και σήμερα μόνο εικασίες να γίνουν.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

PLUTARCH - ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

Πλούταρχος

Ιστορικός, βιογράφος και ηθικοφιλόσοφος (50 μ.Χ. - 127 μ.Χ.). Γεννήθηκε στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας από οικογένεια εύπορη και αριστοκρατική. Σπούδασε φιλοσοφία στην Ακαδημία της Αθήνας και ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια και στη Ρώμη, όπου έμεινε πολύ καιρό, και σχετίστηκε με την αυλή του Τραϊανού, για να γίνει αργότερα δάσκαλος του αυτοκράτορα Αδριανού. Στη Ρώμη του δόθηκε η ευκαιρία να συμβουλευτεί τα αρχεία της πόλης, τα οποία χρησιμοποίησε ως πηγή για τη συγγραφή των "Παράλληλων βίων" του. Ο Τραϊανός του έδωσε πολιτικό αξίωμα στην Ιλλυρία. Αλλά και οι συμπατριώτες του τον τίμησαν με διάφορα αξιώματα, όπως του άρχοντα και του ιερέα του Πύθιου Απόλλωνα, ενώ για μεγάλο διάστημα υπήρξε επιμελητής των Πυθικών αγώνων. Ο Π. είχε τέσσερις γιους, από τους οποίους ο ένας, ο Πλούταρχος ο νεότερος, δημοσίευσε τα ανέκδοτα του πατέρα του. Ως άνθρωπος ήταν ήρεμος, ευγενής, λιτός και φιλάνθρωπος. Το έργο του. Από τα έργα του σώθηκαν 50 "Βίοι" και τα "Ηθικά", δηλ. 83 πραγματείες και ποικίλο περιεχόμενο, από τις οποίες μερικές θεωρούνται νόθες. Τέτοιος είναι ο πλούτος των γνώσεων στα συγγράμματά του, ώστε από αυτά μαθαίνουμε για την αρχαιότητα περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο συγγραφέα. Ο Π. κατατάσσεται στους ιστορικούς για τους "Παράλληλους Βίους" του, οι οποίοι είναι 23 ζεύγη. στο καθένα από αυτά βιογραφεί δύο επιφανείς άνδρες, έναν Έλληνα και ένα Ρωμαίο, τους οποίους στο τέλος παραλληλίζει και συγκρίνει, γι' αυτό και οι βίοι ονομάζονται παράλληλοι. Έτσι συγκρίνει μεταξύ τους το Δημοσθένη με τον Κικέρωνα, τον Αλέξανδρο με τον Καίσαρα, το Θεμιστοκλή με τον Κάμιλο, τον Αριστείδη με τον Κάτωνα κ.λ.π. Την ιστορική του ύλη ο συγγραφέας την αντλεί από ελληνικές και ρωμαϊκές πηγές, οι περισσότερες από τις οποίες χάθηκαν. Γι' αυτό τα συγγράμματα του Π. έγιναν πολύτιμα. Σ' όλους τους αιώνες και σε πολλούς λαούς οι "Παράλληλοι Βίοι" βρήκαν άπειρους αναγνώστες και θαυμαστές, γιατί ο συγγραφέας όχι μόνο ενθουσιάζει, αλλά και τον αναγνώστη παρορμά να μοιάσει με τους μεγάλους άνδρες που βιογραφεί.
ΑΠΟ ΤΟ http://www.atlanteans.gr/

XENOPHON - ΞΕΝΟΦΩΝ

Ξενοφών
Ο Ξενοφών (περ. 427 π.Χ.-355 π.Χ.) Αθηναίος ιστορικός και φιλόσοφος υπήρξε στρατιώτης, μισθοφόρος και μαθητής του Σωκράτους και περισσότερο γνωστός για τα έργα του σχετικά με την ιστορία του καιρού του, τα έργα του Σωκράτους, και τη ζωή του στην Ελλάδα. Ήταν γιός του Γρύλλου και της Διοδώρας.
Η Οικογένειά του ανήκε στο δήμο των Ερχιέων, λίαν εύπορη αφού ανήκε στη τάξη των ιππέων. Οι περί του έτους γέννησής του πληροφορίες είναι ασαφείς τοποθετούμενες μεταξύ του 440 και του 425 π.Χ. Όμως στη "Ανάβαση" παρυσιάζεται να έχει υπερβεί το 30ο έτος, γεγονός που δικαιολογεί την εκδοχή να έχει γεννηθεί το 431 π.Χ.
Παιδικά χρόνια
Ο Διογένης ο Λαέρτιος μας εξιστορεί ότι κάποτε όταν ήταν ακόμη νέος, ο Ξενοφών συνάντησε τούτον σε στενό δρόμο ο Σωκράτης και με τη ράβδο του εμπόδισε τη περαιτέρω πορεία του και τον ρώτησε μεταξύ άλλων "που οι άνθρωποι γίνονται καλοί και αγαθοί;" Βρισκόμενος τότε ο Ξενοφών σε αμηχανία ο Σωκράτης του απήντησε "Έπου και μάνθανε!". Από τότε ο Ξενοφών υπήρξε μαθητής του Σωκράτη που τον θεωρούσε πρότυπο.Ανδρωθείς ο Ξενοφών με συναναστροφή δωριζόντων ευγενών νέων της Αθήνας που είχαν ως κύρια ασχολία τον αθλητισμό, παρέμεινε σε όλη τη ζωή του λάτρης της πάλης και των ελευθέρων αγώνων από δε τά έργα του διαφαίνεται ότι υπήρξε άριστος ιππέας.
Εκστρατεία
Το 401 π.Χ. ο Ξενοφών καλείται από τον φίλο του Πράξενο (τον Βοιώτιο) που διατριβούσε στις Σάρδεις αν θέλει να μετάσχει στην εκστρατεία του Πέρση βασιλόπαιδος Κύρου εναντίον του αδελφού αυτού Βασιλέως Αρταξέρξη Β'. Ο ενθουσιασμός του Ξενοφώντα στην ανταπόκριση της πρόσκλησης φάνηκε από το γεγονός ότι σε προτροπή του Σωκράτη να πάρει χρησμό από το Μαντείο των Δελφών καταφέρνει να αποσπάσει θετική απάντηση με πλάγια όμως ερώτηση που ήταν "Σε ποιόν Θεό θα πρέπει να κάνει θυσία ώστε να πετύχει το ταξείδι του και να επιστρέψει σώος; (αντί της ορθής ερώτησης νά πάει ή όχι). Και βέβαια η σοφία του Μαντείου δια του Απόλλωνα που αντελήφθηκε τον σκοπό, του απάντησε όλους εκείνους τους θεούς επ΄ αγαθώ και μη (ακριβώς αυτό που μέχρι σήμερα λέμε "για καλό και για κακό").Έτσι ο Ξενοφων βρέθηκε στην Ασία παρά το πλευρό του Κύρου τον οποίο και άρχισε να θαυμάζει, από τον θαυμασμό που έτρεφε πρώτα εκείνος για τους Έλληνες. Συγκεκριμένα έλεγε ο Κύρος ότι "θέλει τους Έλληνες συμμάχους του όχι γιατί δεν είχε στρατό αλλά γιατί τους θεωρούσε ανώτερους από όλους τους άλλους λαούς" (Κύρ. Αναβ. Ι 7,3). Ακόμη ευδαιμονούσε τους Έλληνες για την μόνιμη κυριαρχούσα ελευθερία τους, που εκείνος θα προτιμούσε αντί πάντων, και που θεωρούσε ως προϊόν αυτής της ελευθερίας την πολεμική και ηθική των Ελλήνων υπεροχή. Αυτός ήταν και ο λόγος που ουδέποτε οι Πέρσες έκαναν πόλεμο είτε μεταξύ τους είτε ακόμη και με τους Έλληνες χωρίς τη παρουσία επίσης Ελλήνων (Κυρ. Παιδ VIII 8,26). Δεν είναι γνωστό με τι βαθμό η αξίωμα ο Ξενοφών συμμετείχε στο Περσικό στρατό και στην αυλή του Κύρου, το σίγουρο είναι ότι ήταν συνδαιτυμόνας του και εκ των στενότερων συνομιλητών του.Οπωδήποτε όμως, μετά τον φόνο του φίλου του, Κύρου, στη παρά τα Κούναξα μάχη και την δολία εξόντωση των Ελλήνων στρατηγών από τον Τισσαφέρνη και εκλεγείς υπό των "μυρίων" (=10.000) Ελλήνων μισθοφόρων, στρατηγός (5ος κατά σειρά), οδήγησε αυτούς επιτυχώς αντιμετωπίζοντας πολλούς κινδύνους από τα υψώματα της Αρμενίας προς την Τραπεζούντα στις ακτές του Ευξείνου Πόντου και μετά έπλευσαν προς τα δυτικά πίσω στην Ελλάδα. Στη Θράκη, βοήθησαν το Σεύθη Β να γίνει βασιλιάς. Η καταγραφή της εκστρατείας και του ταξειδιού της επιστροφής από τον Ξενοφώντα επιγράφηκε Κύρου Ανάβασις.
Κρίσεις
Η ιστορική καταγραφή του Ξενοφώντα στην Ανάβαση είναι ένα από τα πρώτα γραπτά κείμενα ανάλυσης των χαρακτήρων ενός ηγέτου και παράδειγμα ανάλυσης τύπου ηγεσίας, που καλείται σήμερα θεωρία «Μεγάλων Ανδρών». Στην καταγραφή, ο Ξενοφών περιέγραψε το χαρακτήρα του Κύρου του νεότερου, λέγοντας ότι “από όλους του Πέρσες που έζησαν μετά τον Κύρο το Μέγα, ήταν ο πιο κατάλληλος για βασιλιάς και για μια αυτοκρατορία (σελ. 91).” Το κεφάλαιο 6 συστείνεται για ανάγνωση διότι περιγράφει τους χαρακτήρες πέντε ηττημένων στρατηγών που παραδόθηκαν στον εχθρό. Ο Κλέαρχος παρατίθεται ότι πίστευε ότι «ένας στρατιώτης θα πρέπει να φοβάται περισσότερο τον ίδιο το διοικητή του από τον εχθρό (σελ. 131).» Ο Μένων περιγράφεται ως άνδρας του οποίου η κυρίαρχη φιλοδοξία ήταν να γίνει πλούσιος (σελ. 133). Ο Αγίας ο Αρκάς και ο Σωκράτης ο Αχαιός αναφέρονται για το θάρρος τους και τον υπολογισμό των φίλων τους (σελ. 135).
Ο Ξενοφών αργότερα εξορίστηκε από την Αθήνα, πιθανώς διότι πολέμησε υπό το Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησίλαο εναντίον των Αθηνών στην Κορώνεια. (Είναι πιθανό ωστόσο ότι είχε ήδη εξοριστεί λόγω του συνδέσμου του με τον Κύρο.) Οι Σπαρτιάτες του έδωσαν περιουσία στη Σκιλλούντα, κοντά στην Ολυμπία στην Ηλίδα, όπου συνέγραψε την Ανάβαση. Ο γιος του πολέμησε για την Αθήνα στη Μαντίνεια, ενώ ο Ξενοφών ακόμη ζούσε, έτσι η εξορία του ανεκλήθη. Ο Ξενοφών πέθανε στην Κόρινθο, ή ίσως στην Αθήνα, και η ημερομηνία θανάτου του είναι αβέβαιη. Είναι γνωστό ότι έσωσε τον προστάτη του Αγησίλαο, για τον οποίο έγραψε ένα εγκώμιο.Ο Διογένης Λαέρτιος ονόμαζε τον Ξενοφώντα "Αττική Μούσα" λόγω της γλυκύτητας της γραφής του, λίγοι ποιητές έγραψεν στην Αττική διάλεκτος.
Κατάλογος έργων
Τα έργα του Ξενοφώντος, ιδιαιτέρως η Κύρου Ανάβασις, συχνά διαβάζονται από αρχαρίους στην Ελληνική γλώσσα. Τα Ελληνικά είναι μία κύρια πηγή γεγονότων στην Ελλάδα από το 411 ως το 362, και των Σωκρατικών έργων, που διατηρήθηκαν καθ' ολοκληρία, είναι οι μόνοι εναπομείνανετς αντιπρόσωποι των Σωκρατικών λόγων εκτός των διαλόγων του Πλάτωνος.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

DIONYSIUS THE YOUNGER - ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΝΕΟΤΕΡΟΣ

Διονύσιος ο Νεότερος
Υιός του Διονυσίου του Πρεσβυτέρου από τη σύζυγό του Δωρίδα. Ο πατέρας του τον κράτησε μακριά από τη διαχείριση των κοινών επειδή δυσπιστούσε προς αυτόν, όπως και με όλον τον υπόλοιπο κόσμο. Κατά το 367 π.Χ., όταν ο Διονύσιος διαδέχτηκε τον πατέρα του στην τυραννία, ήταν 28 ετών, συνήψε αμέσως ειρήνη με τους Καρχηδονίους. Ο θείος του Δίων, για να τον μορφώσει, μετεκάλεσε τον φιλόσοφο Πλάτωνα από την Αθήνα, ο οποίος πήγε στις Συρακούσες το 366 π.Χ.. Όμως ο Διονύσιος ήρθε σε σύγκρουση με τον θείο του Δίωνα, ο οποίος κατέλαβε τις Συρακούσες όταν ο Διονύσιος έλειψε σε εκστρατεία κατά των Λουκανών. Έτσι εξανάγκασε τον Διονύσιο να καταφύγει στους Επιζεφυρίους Λοκρούς της Κάτω Ιταλίας, όπου επί μία δεκαετία ετυράννευσε καταπιέζοντας τους πολίτες. Μετά τη δολοφονία του Δίωνα από έναν πρώην συνεργάτη του, το 353 π.Χ., ο Διονύσιος κατώρθωσε το 346 π.Χ. να ανακαταλάβει τις Συρακούσες. Οι Σικελιώτες όμως εξεγέρθηκαν κατά του Διονυσίου, ζητώντας την βοήθεια των Κορινθίων. Πράγματι ο στρατηγός των Κορινθίων Τιμολέων κατέπλευσε το 345 π.Χ. στη Σικελία και απάλλαξε τις πόλεις από τους τυράννους της ενώ νίκησε και τους Καρχηδονίους τους οποίους περιόρισε στο ΒΔ άκρο της νήσου. Ο Διονύσιος τότε παραδόθηκε και μεταφέρθηκε στην Κόρινθο όπου έζησε σαν ιδιώτης ασκώντας το επάγγελμα του διδασκάλου για να πορίζεται τα προς το ζην.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

DIONYSIOUS THE ELDER - ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ

Διονύσιος ο Πρεσβύτερος
Ο Διονύσιος ο Πρεσβύτερος, γιος του Ερμοκράτη, (431 ή 430 π.Χ. – 367 π.Χ.) ήταν τύραννος των Συρακουσών. Για την ζωή του Διονύσιου μαθαίνουμε λεπτομέρειες κυρίως από το έργο του ιστορικού Διόδωρου του Σικελιώτη «Ιστορική Βιβλιοθήκη» του (βιβλίο ΙΓ΄και επόμενα).Οι Συρακούσες από το 410 π.Χ. βρίσκονταν σε πόλεμο με τους Καρχηδόνιους, ο δε Διονύσιος διακρίθηκε πολεμώντας με επιτυχία και κατόρθωσε να ανακηρυχθεί από το δήμο στρατηγός αυτοκράτωρ, αν και πολλοί Συρακούσιοι ήταν αντίθετοι επειδή είχε πάρει με το μέρος του στρατιώτες και λαό, άλλοτε συκοφαντώντας και άλλοτε δωροδοκώντας. Τέλος όμως αναδείχτηκε φανερά τύραννος όταν κατέλαβε την αρχή το 405 π.Χ. και τη διατήρησε για 38 χρόνια, μέχρι δηλαδή το θάνατό του το 367 π.Χ.Πρώτη σύζυγός του ήταν η θυγατέρα του στρατηγού Ερμοκράτη, μετά το θάνατό της όμως έλαβε δυο συζύγους - την Αριστομάχη, αδελφή του Δίωνα, φίλου του φιλοσόφου Πλάτωνα και την Δωρίδα από τους Λοκρούς.Ήταν ωμός, δεσποτικός και φιλόδοξος σαν χαρακτήρας, δύσπιστος προς όλους και θανάτωσε πολλούς πολίτες του κατά τους πολέμους του, για να προμηθευτεί χρήματα δημεύοντας τις περιουσίες τους. Θεωρούσε τον εαυτό του μεγάλο ποιητή και στην αυλή του φιλοξενούσε ποιητές και φιλοσόφους επειδή του άρεσε να τον κολακεύουν, αλλά δεν ανεχόταν τις επικρίσεις τους, γι' αυτό άλλωστε και διέταξε να εκδιωχθεί από τις Συρακούσες ο Πλάτων, τον οποίο εκείνη την περίοδο τον φιλοξενούσε ο φίλος του Δίων, γυναικάδελφος του Διονύσιου. Ο Πλάτων απέφυγε τον θάνατο αλλά πωλήθηκε ως δούλος και εξαγοράστηκε από τον Κυρηναίο Αννίκερι.Ο Διονύσιος πέθανε το 367 π.Χ., μετά τον τέταρτο Καρχηδονιακό πόλεμο, κατά τον οποίο καταστράφηκε ο στόλος του και υποχρεώθηκε να συνάψει ανακωχή. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι δηλητηριάστηκε από τον γιο του Διονύσιο τον Νεώτερο, άλλοι ότι πέθανε από ναρκωτικό φάρμακο που ήπιε για να ελαφρύνει τους πόνους ασθένειας και άλλοι ότι πέθανε από χαρά, επειδή νίκησε σε δραματικούς αγώνες στην Αθήνα με την τραγωδία του «Έκτορος λύτρα».

ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

PLATON - ΠΛΑΤΩΝ

Πλάτων (427 - 345 π.Χ.)
Υπήρξε ο διασημότερος μαθητής του Σωκράτη, ο δάσκαλος του Αριστοτέλη και μιας ολόκληρης πλειάδας άλλων φιλοσόφων και πνευματικών δημιουργών ένας γίγαντας πραγματικός της παγκόσμιας σκέψης, που εξάσκησε πελώρια, πράγματι, επιρροή στα πνεύματα κάθε κατοπινού αιώνα, κάθε χώρας και κάθε γενικά σκεπτόμενου ανθρώπου. Γεννήθηκε στο `δαιμόνιον πτολίεθρον` των Αθηνών, όπου και πέθανε, σε ηλικία 82 ετών. Αρχικά λεγόταν Αριστοκλής, αλλά ο ίδιος μετέτρεψε λίγο μετά το όνομά του σε Πλάτων, λόγω της ευρύτητας του μετώπου του. Ταξίδεψε πολύ στη Σικελία, τη Μικρά Ασία, την Κυρήνη, την Αίγυπτο κι αλλού, γυρίζοντας δε, σε ηλικία 40 ετών, στην Αθήνα, ίδρυσε εκεί τη διάσημη σχολή του, που λόγω της γειτνίασης της με το ιερό του Ακαδήμου, πήρε την επωνυμία `Ακαδημία Πλάτωνος`. (Πάνω στην Ιερά οδό, όπου ως τώρα ακόμη σώζεται και η περίφημη `ελιά του Πλάτωνα`). Στην είσοδο της είχε γράψει την επιγραφή `αγεωμέτρητος μηδείς εισίτω μου την στέγνην`, δηλαδή: `δεν επιτρέπεται η είσοδος σε αφελείς " η γεωμετρία ήταν συνώνυμο της φιλοσοφίας , απορρέει από την θέση την «γέα μετρω»Έγραψε πλείστα όσα μεγάλα έργα, μεταξύ των οποίων και τα εξής: `Απολογία Σωκράτους`, `Κρίτων`, `Φαίδων`, `Συμπόσιον`, `Φαίδρος`, `Αλκιβιάδης`, `Λάχης`, `Πρωταγόρας`, `Γοργίας`, `Μένων`, `Ίων`, `Μενέξενος`, `Πολιτεία`, `Νόμοι` , `Χαρμίδης`, `Τίμαιος`, `Επιστολαί` και πολλά άλλα. Πίστευε στην αθανασία της ψυχή, μετά το θάνατο του ανθρώπου. Το πολιτικό σύστημα του Πλάτωνα, που το εκθέτει βασικά στην ιδανική και – σε μεγάλο βαθμό – ουτοπιστική `Πολιτεία` του, ήτανε αριστοκρατικό και αντιδημοκρατικό. Πρόβλεπε την ύπαρξη τριών κύριων κοινωνικοπολιτικών τάξεων: Των αρχόντων, των γενναίων πολιτών (επιφορτισμένων με την ασφάλεια του κράτους και την εκτέλεση των αποφάσεων των αρχόντων) και τέλος των γεωργοεπαγγελματιών. Εξάλλου, στους `Νόμους` του, κατοχυρώνει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, προβλέπει μέτρα για τη διαίρεση των κρατικών λειτουργιών, τη δίωξη των άθεων και τη συντήρηση της τότε ισχύουσας δουλοκτησίας. Με λίγα λόγια, μέτρα αντιδημοκρατικά και ως ένα σοβαρό βαθμό, ανελεύθερα. Την πιο κολοσσιαία όμως γενική επίδραση πάνω στους μεταγενέστερους (ανθρώπους, λαούς, κοινωνίες, θρησκείες, κοσμοθεωρίες και πολιτικές ιδεολογίες) την άσκησε αναμφίβολα η περίφημη διδασκαλία του περί ιδεών. Πρώτος αυτός, άλλωστε, χρησιμοποίησε τον όρο `Ιδέα`, σα μια έννοια όμως υπερβατική. Ειδικότερα δε δίδαξε πως: ότι υποπίπτει στις αισθήσεις μας είναι κάτι το μεταβλητό και το διαρκώς εξελισσόμενο, υποκείμενο στον νόμο της γένεσης και της φθοράς. Πάνω απ` αυτό όμως υπάρχει κάτι άλλο ανώτερο και τέλειο, που συνιστά το αποκαλούμενο `ιδεώδες`, δηλαδή τον κόσμο των ιδεών, ο οποίος είναι άφθαρτος, αιώνιος και αναλλοίωτος από το πέρασμα του παντόφθορου χρόνου. Η φιλοσοφία του Πλάτωνα συνιστά τη συνέχιση, έξαρση, συμπλήρωση και συστηματοποίηση εκείνης του Σωκράτη. Αλλά, εκτός από τη φιλοσοφία, ο μέγιστος αυτός Αρχαιοέλληνας είχε και άλλες επιδόσεις. Έτσι π.χ. διέπρεψε και στα μαθηματικά, τη γεωγραφία, την αστρονομία, τη λογική και την ψυχολογία, όπου επίσης το διάβα του άφησε μια πραγματικά μεγάλη εποχή. Στον τάφο του επάνω χάραξαν το ακόλουθο επίγραμμα: `Σώμα μεν εν κόλποις κατέχει τόδε γαία Πλάτωνος, ψυχή δ` ισοθέων τάξιν έχει μακάτων`, που σημαίνει ότι: `Η γη μεν κατέχει αυτό εδώ του Πλάτωνα το σώμα, αλλά η ψυχή του βρίσκεται ανάμεσα στους ισοθέους μάκαρες.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr

ARION - ΑΡΙΩΝ

Αρίων
(7ος – 6ος αι. π.Χ.)
Λυρικός ποιητής από τα Μήθυμνα της Λέσβου. Οι πληροφορίες που έχουμε για τον Αρίωνα είναι λιγοστές και προέρχονται κυρίως από τον ιστορικό Ηρόδοτο. Δεν γνωρίζουμε καν το έτος γεννήσεως και θανάτου του.Ο Αρίων έφυγε νωρίς από τη Λέσβο κι έζησε κοντά στον τύραννο της Κορίνθου Περίανδρο (625 - 585 π.Χ.). Ήταν ο καλύτερος κιθαρωδός της εποχής του και συνεισέφερε στην εξέλιξη του διθυράμβου, του άσματος της διονυσιακής λατρείας, που αποτέλεσε τον πρόδρομο της τραγωδίας. Ως ποιητής και συνθέτης έγραψε άσματα (διθυράμβους) και προοίμια (κιθαρωδικούς κανόνες), από τα οποία δεν σώθηκαν ούτε ένας στίχος.Για τη ζωή του υπάρχει μια ιστορία, που μοιάζει περισσότερο με παραμύθι και μας την κληροδότησε ο Ηρόδοτος. Κάποτε, ο Αρίων αποφάσισε να ταξιδέψει στη Σικελία για τα προς το ζην. Εκεί, αφού με την τέχνη του μάζεψε πολλά χρήματα και πλούτη, ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής μ' ένα κορινθιακό πλοίο.Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού οι ναύτες αποφάσισαν να τον ληστέψουν και να τον πετάξουν στη θάλασσα. Ο Αρίων προσφέρθηκε να τους δώσει χρήματα για να σώσει τη ζωή του, αλλά εις μάτην. Τότε, τους παρακάλεσε να του κάνουν μια τελευταία χάρη. Να τον αφήσουν να τραγουδήσει πριν από το θάνατό του. Οι ναύτες δέχθηκαν. Ο Αρίων, αφού φόρεσε τα καλά του, πήρε την κιθάρα στα χέρια του, στάθηκε στην πλώρη του καραβιού και τραγούδησε τον «όρθιο νόμο», έναν ύμνο προς την Ορθία Αρτέμιδα. Ένα δελφίνι που μαγεύτηκε από το τραγούδι του, τον πήρε στη ράχη του και τον έβγαλε στο ακρωτήριο Ταίναρο. Από εκεί, ο Αρίων πήγε πεζός στην Κόρινθο, όπου ανέφερε τα καθέκαστα στον Περίανδρο. Αυτός έδωσε εντολή να συλληφθούν οι ναύτες, που εν τω μεταξύ είχαν επιστρέψει στην Κόρινθο και να θανατωθούν.
ΑΠΟ ΤΟ www.istoria.exnet.gr