Κυριακή 17 Δεκεμβρίου 2017

"Ο άνθρωπος ως σκοπός ή μέσο: συμπτώματα της σύγχρονης κοινωνίας”

"Ο άνθρωπος ως σκοπός ή μέσο: συμπτώματα της σύγχρονης κοινωνίας”



                                                                                                             Γράφει ο Νίκος Ζυγογιάννης


   Γράφει ο Ι. Καντ: “να ενεργείς και να αισθάνεσαι έτσι, ώστε ποτέ να μη μεταχειρίζεσαι τον άνθρωπο ως μέσον αλλά πάντοτε να τον έχεις σκοπό στις προθέσεις και στις πράξεις σου.” 1 Ο άνθρωπος (κατά τον Γερμανό φιλόσοφο) ως άτομο (έλλογο ον - βασική προϋπόθεση για την ηθική είναι ο Λόγος) δεν πρέπει να αποτιμάται ως μέσο στους σκοπούς των άλλων ή ακόμα και σε δικούς του. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απαιτεί όλα τα άλλα έλλογα όντα του κόσμου να τον σέβονται και ο ίδιος να εκτιμά τον εαυτό του με βάση την αρχή της ισότητας με τους υπόλοιπους. Η προτροπή αυτή δείχνει ότι ό άνθρωπος είναι η μεγαλύτερη αξία και γι' αυτό οδηγός της συμπεριφοράς του πρέπει να είναι η συνδρομή του στην επίλυση των προβλημάτων των συνανθρώπων, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, χρώματος, ηλικίας, πλούτου, μόρφωσης, πεποιθήσεων και στην εκδήλωση της ατομικότητας και της ιδιαιτερότητάς των.
  Στην περίπτωση που ο άνθρωπος αντιμετωπίζεται από τους άλλους και την ευρύτερη κοινωνία (κοινωνικό και πολιτικό σύστημα) ως σκοπός στις ενέργειές τους, κατακτά μια ζωή με ποιότητα. Στον υλικό τομέα, καλύπτει τις βιοτικές του ανάγκες, εξασφαλίζει την υγεία, έχει αυξήσει το μέσο όρο ζωής. Στον πνευματικό τομέα, έχει πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και δυνατότητα απόκτησης των μορφωτικών αγαθών από κάθε πηγή ενημέρωσης και πληροφόρησης και απελευθερώνεται από προλήψεις, δεισιδαιμονίες και στερεότυπα. Στον ηθικό τομέα, καλλιεργεί έναν αξιακό κώδικα, της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης, του σεβασμού με τον οποίο πορεύεται στη ζωή του.
  Σήμερα είναι αμφιλεγόμενη η θέση του ανθρώπου. Υπάρχουν φαινόμενα που δηλώνουν ότι ο άνθρωπος χρησιμοποιείται ως μέσον για την επίτευξη οικονομικών, κυρίως, σκοπών από εκείνους που διαθέτουν τη δύναμη. Ας δούμε ποια είναι αυτά τα φαινόμενα και με ποιους τρόπους το πετυχαίνουν.
1. Ο πολιτισμός. Ο ανθρώπινος πολιτισμός παρουσιάζει δύο τάσεις. Από τη μια, παράγει αξίες που υψώνουν τον άνθρωπο. Από την άλλη, αυτές οι αξίες έχουν διαχωριστεί από τις γνώσεις που είναι χρήσιμες, βέβαια, γιατί υπηρετούν τον άνθρωπο, αφού τα προϊόντα τους σταμάτησαν την πείνα, αύξησαν το όριο ζωής, έφεραν ευημερία. Όμως, για την παραγωγή, διανομή και κατανάλωση των προϊόντων τους, απαιτείται η συμμετοχή των μαζών. Οι μάζες, χωρίς να το καταλαβαίνουν υπηρετούν το μοντέλο “δουλεύεις μηχανικά και καταναλώνεις μηχανικά” για την αύξηση της παραγωγικότητας. Το αποτέλεσμα είναι η εξαφάνιση των υπεύθυνων ηθικών συνειδήσεων, των ουσιαστικών ανθρώπων. Γιατί δε λαμβάνεται υπόψη ο εσωτερικός τους κόσμος, αλλά μόνο η καταλληλότητά τους να ανταποκριθούν στη λειτουργία του τεχνικού οργανισμού. Έτσι, γεμίζει αγωνία και ταραχή, διαταράσσεται η αυτοπεποίθησή του, γιατί δε γνωρίζει τι είναι, την αλήθεια της ζωής του και έτσι κλονίζεται η ηθική του ελευθερία.
2. Ο καταναλωτισμός. Η οικονομία για να επιβιώσει δημιουργεί, με τη διαφήμιση, τον καταναλωτικό τύπο ανθρώπου, που πρότυπο του είναι η αφθονία. Οι ανάγκες του διαμορφώνονται, δημιουργούνται, αν δεν υπάρχουν. Ο άνθρωπος αυτός χειραγωγείται αφού συμμορφώνεται  στις υπαγορεύσεις των μεγιστάνων μαζικής παραγωγής, χωρίς να καταλαβαίνει τη χειραγώγηση αυτή. Ο αποπρασανατολισμός και η αντικοινωνική συμπεριφορά ενισχύεται ακόμα περισσότερο αφού τοποθετεί ο ίδιος την αξία των πραγμάτων πάνω από τον άνθρωπο, η “ευτυχία” αγοράζεται, η αλόγιστη κατανάλωση δείχνει “απλοχεριά”. Διαφορετικά, θεωρείται αποτυχημένος. Το αποτέλεσμα, χάνει τον εσωτερικό του έλεγχο και την ουσιαστική αξιολόγηση των πραγμάτων, αλλάζουν τα κριτήρια της κοινωνικής του συμπεριφοράς.
3. Επιθετικότητα-Βία- Εγκληματικότητα.
Καθορίζοντας η διαφήμιση τις ανθρώπινες επιθυμίες που πολλές, παραμένουν ανικανοποίητες, προκύπτουν εγκληματικές πράξεις για παράνομη ιδιοποίηση των αγαθών των άλλων, γιατί το πρότυπο της επιτυχίας συνδυάζεται με το “ιδεώδες” της αχαλίνωτης απόκτησης πραγμάτων.
Όμως, τα όλο αυξανόμενα φαινόμενα βίας και εγκληματικότητας (ένοπλες επιθέσεις, φόνοι, βιασμοί) επιφέρουν η ανικανότητά του να επεξεργάζεται το μήνυμα της πληροφορίας, να σκέφτεται, να συνδιαλέγεται, γιατί η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια, γεμίζουν την ψυχή του θυμό, αγανάκτηση που εκρήγνυνται. Έτσι, ένας τέτοιος άνθρωπος γίνεται το μέσον για τη διατήρηση του  συστήματος.
4. Τρόπος ζωής στις μεγαλουπόλεις. Ο γρήγορος ρυθμός ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα και ο συνωστισμός αποπροσωποποιούν τον άνθρωπο. Γιατί δεν μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει το πρόσωπο του πλησίον του, αφού τα ανθρώπινα πρόσωπα συνεχώς αλλάζουν και οι εικόνες τους σβήνουν. Με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση και η αγάπη για τον πλησίον αδυνατίζει. Δεν είναι πλέον ο συνάνθρωπος επώνυμη υπόσταση με την προσωπική της ιστορία, αλλά μια μονάδα που τον εξυπηρετεί και ύστερα τον προσπερνά αδιάφορα. Αχρηστεύεται η ατομικότητά του και πετιέται στα σκουπίδια.
5. Μ.Μ.Ε. Τα δίκτυα ενημέρωσης καλύπτουν την υδρόγειο και επηρεάζουν, με τη δύναμη της τεχνολογίας και κυρίως της εικόνας, τη γνώμη του πολίτη. Έτσι, τον υποτάσσουν αφού γίνεται παθητικός δέκτης των μηνυμάτων τους, τον χειραγωγούν για να έχει γνώμη καθ' υπαγόρευση των κέντρων που ελέγχουν τα ΜΜΕ.
6. Παιδεία. Η παιδεία έχει καταλήξει να λειτουργεί ως ένας μηχανισμός μεταφοράς και αποθήκευσης γνώσεων με σκοπό την αύξηση του μεριδίου κατά τη διανομή των υλικών αγαθών. Όμως, ο άνθρωπος παραμένει ακαλλιέργητος, ακόμα κι αν αποκτήσει ειδίκευση υψηλής ποιότητας, και μετατρέπεται σε αδιαφοροποίητη μάζα, σε ένα πλήθος με ρηχό ψυχισμό και γίνεται εύκολη λεία του κίτρινου τύπου και της προπαγάνδας. Δεν αντιστέκεται στην πνευματική δυνάστευση, δεν αγωνίζεται για ηθικές αρχές και αξίες γιατί δε συνειδητοποιεί την κενότητα και τη μειονεκτικότητά του. Χάνει την προσωπικότητα και την ανθρωπινότητά του.
7. Ο εαυτός. Η ζωή του ανθρώπου είναι αφόρητη, γεμάτη απογοητεύσεις, η ψυχή του γεμάτη απελπισία, ανία, τρόμο. Η ερημιά και ένα εσωτερικό άδειασμα τον κυριεύουν. Πολλές φορές, προσπαθώντας να αποδράσει, να ξεφύγει από τον εαυτό του, “σκοτώνει” το χρόνο του με τρόπους που υπονομεύουν την υγεία του ή τον ντροπιάζουν (αλκοόλ, τυχερά παιχνίδια). Όταν οι διασκεδάσεις αυτού του είδους υπερβαίνουν το μέτρο, γίνονται έξη που τον καταδυναστεύουν και η απόδραση που επιχείρησε για να ξεφύγει το φόβο και τον κίνδυνο της ζωής ήταν αυταπάτη.
  Υποκείμενος, λοιπόν, -αν όχι αιχμάλωτος ή υποχείριος- σε ένα κοινωνικό και οικονομικό σύστημα που πολλές φορές του θολώνει την όραση, μηχανοποιεί τη συμπεριφορά του, δένει τη σκέψη του, ο άνθρωπος χάνει την αξιοπρέπειά του, τον αυτοσεβασμό και την αυτοεκτίμησή του. Γίνεται το μέσον για την επίτευξη του σκοπού. Από τη δουλεία αυτή σώζεται αυτός που με τις διανοητικές δυνάμεις του αποστασιοποιείται, δεν αποδέχεται τον κόσμο ως δεδομένο, αλλά διαμορφώνει τις ηθικές, κοινωνικές και κοσμοθεωρητικές του αντιλήψεις.
                                                         
                                                                                                    ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΖΥΓΟΓΙΑΝΝΗΣ
                                                                                                                                                                         Καθηγητής



Πηγές
Ευ. Παπανούτσος “Το δίκαιο της πυγμής”, εκδ. Νόηση, 2008
Ευ. παπανούτσος “Πρακτική φιλοσοφία”, εκδ. Νόηση, 2011
Μ. Πλωρίτης “Προβληματικοί νέοι και προβληματική κοινωνία” άρθρο στο Βήμα
Κ. Λόρεντς “Τα οχτώ θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας”, εκδ Θυμάρι, 1973
Ου. Έκο “Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή”, εκδ. Μαλλάρης παιδεία, 1999
Β. Φίλιας “Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις”, εκδ. Σύγχρονη εποχή, 1999
Χρ. Μαλεβίτσης “Προοπτικές”, εκδ. Αρμός, 1965
Κ. Μεραναίος “Προοίμια για την επιστήμη, τη φιλοσοφία και τον άνθρωπο”, εκδ. Αθήνα, 1960


1στο έργο του “Τα Θεμέλια της Μεταφυσικής των Ηθών” (1785)

32 σχόλια:

Clipping Path Service είπε...

Thank you so much for the detailed article.Thanks again.

moararat είπε...

Το ιστολόγιο “Ο ερευνητής της Βέροιας” έχει καταργηθεί;;;;;;;

VISIT ME είπε...

Hi there, just became alert to your blog through Google, and found that it is really informative. I am gonna watch out for brussels. I’ll appreciate if you continue this in future. Lots of people will be benefited from your writing.

야동
휴게텔
마사지블루
건마탑

Oncasinosite Net είπε...

It was an awesome post to be sure. I completely delighted in understanding it in my noon. Will without a doubt come and visit this blog all the more frequently. A debt of gratitude is in order for sharing 바카라사이트

sportstototopcom είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
roulettesitetop είπε...

“Thank you so much for sharing all this wonderful info with the how-to's!!!! It is so appreciated!!!” Enjoyed reading your post keep sharing such an nice post will come back to read more. 카지노사이트

gfghihi είπε...

Dachshunds are bred and shown in two sizes: Standard and Miniature.https://www.cutespupsforsale.com/ Standard Dachshunds of all varieties (Smooth, Wirehair, and Longhair) usually weigh between 16 and 32 pounds. Miniature Dachshunds of all varieties weigh 11 pounds and under atteacup poodle for sale maturity. Dachshunds that weigh between 11 and 16 pounds are called Tweenies. While this isn't an official classification, Tweenies are not penalized in the show ring. Some people who breed exceptionally small Dachshunds advertise them as Toy Dachshunds, but this is purely a poodles for salemarketing term, not a recognized designation.The Dachshund is described as clever, lively, and courageous to the point of rashness. He's bred for perseverance, which is another way of saying that he can be stubborn. Dachshunds have a reputation for being dachshund puppies saleentertaining and fearless, but what they want most is to cuddle with their people. For many Dachshund people, this characteristic outweighs having to deal with the breed's insistence on having his own way. The Dachshund personality can also vary with coat type. Because the wirehaired Dachshunds have terrier in their background, they can be mischievous troublemakers. Longhairs are calm and quiet, and Smooths havedachshund for sale a personality that lies somewhere in between. Some Mini Dachshunds can be nervous or shy, but this isn't correct for the breed. Avoid puppies that show these characteristics.Like every dog, Dachshunds need early socialization-exposure to many different people, dachshund puppies for sale near mesights, sounds, and experiences-when they're young. Socialization helps ensure that your Dachshund puppy grows up to be a well-rounded dog. Enrolling him in a puppy kindergarten class is a great start. Inviting visitors over regularly, and taking him to busy parks, stores that allow dogs, and on leisurely strolls to meet neighbors will also help him polish his social skills.



badugisitenet είπε...

Found your post interesting to read.but I think your writing is the cleanest I've ever seen. 온라인바둑이

baccaratsiteinfo είπε...

Hey! Would you mind if I share your blog with my myspace group? There's a lot of people that I think would really enjoy your content. Please let me know. Thanks
카지노사이트

SPORTSTOTOHOT.COM είπε...

thanks for sharing great blog article.Thanks Again

스포츠토토핫

casinosite777top.JDS είπε...

thanks for sharing. i think this article would be nice if you put some image to help describing the topic.

safetotositepro.JDS είπε...

I will make sure to be reading your blog more.

casinositerank είπε...


Thank you for the good information you share with us.

totosafesite είπε...

This is very good and useful information.

gwolf είπε...


I appreciate your information in this article.

bacarasite είπε...


thank you for giving such useful information that is often difficult to come by. Good job.

gostopsite com είπε...

Your website Is nice and informative.

casinositerank com είπε...

Interesting topic for a blog. I have been searching the site

sportstotomen com είπε...

HI, THIS IS WAS A VERY GOOD POST INDEED.

19guide03 com είπε...

I REALLY JUST WANT TO READ THIS KIND OF POST

slotplayground com είπε...

I am very enjoyed for this blog. Its an informative topic.

safetotosite είπε...

I am glad to discover this page. Thank you that I had a great read.

casinositenet είπε...

Thank you for your articles. I find them very helpful.

casinositekim είπε...

I like learning new stuff. So, thankyou for this information of yours.

mttotosite είπε...

Magnificent, fantastic blog layout! Your website is such an excellent work.

casinositeguide είπε...

Thanks for writing this article. I enjoy the topic too.

토토사이트 순위 είπε...

Some really excellent info, I look forward to the continuation.

토토사이트 추천 είπε...

There is no doubt that your post was a big help to me. I really enjoyed reading it.

온라인카지노사이트 είπε...

Thank you for providing me with these article examples.

안전한 파워볼사이트 είπε...

You’ve been really helpful to me. Thank you!

에볼루션 바카라사이트 είπε...

I must say you’ve been a big help to me. Thanks!

sportstotozonecom είπε...


it’s awesome article. I look forward to the continuation