ΚιριμπάτιΤο Κιριμπάτι kirr-i-bas, στην γκιλμπερτιανή γλώσσα, επίσημα Δημοκρατία του Κιριμπάτι, είναι μια νησιωτική χώρα που συμπεριλαμβάνει 33 νησιά και ανήκει στην Ωκεανία. Πρωτεύουσα είναι η ατόλη Ταράουα πάνω στην οποία βρίσκεται η πόλη Μπαϊρίτι. Το όνομα Kiribati είναι η τοπική προφορά του "Gilberts", που προέρχεται από το κύριο σύμπλεγμα νήσων στη χώρα, τα Νησιά Γκίλμπερτ , όπως επίσης και το πρώην αποικιακό όνομα, Νήσοι Γκίλμπερτ και Έλλις.
Οι πρώτοι κάτοικοι των νησιών ήταν οι Μικρονήσιοι. Τα νησιά ανακαλύφθηκαν το 1765 από τον Άγγλο θαλασσοπόρο Τζον Μπάιρον ενώ από το 1892 έγιναν βρετανικό προτεκτοράτο. Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο τα νησιά κατελήφθησαν από τους Ιάπωνες και απελευθερώθηκαν το 1943 από τους Συμμάχους μετά τη μάχη της Ταράουας. Το Κιριμπάτι απέκτησε την ανεξαρτησία του στις 12 Ιουλίου του 1979.
Με βάση τον επανασχεδιασμό της Διεθνούς Γραμμής Ημερομηνίας, το 1995 , το Κιριμπάτι είναι η πιο ανατολική χώρα στον κόσμο και ήταν το πρώτο κράτος που υποδέχθηκε το έτος 2000 και τη νέα χιλιετία. Το νησί Καρολίνα, όχι συμπτωματικά, μετονομάστηκε σε Νήσος της Χιλιετίας (Millennium Island).
Προϊστορία
Η περιοχή του Κιριμπάτι κατοικούνταν από Μικρονήσιους, οι οποίοι μιλούσαν τις γλώσσες της Ωκεανίας από το 3.000 π.Χ. και το 1300 μ.Χ.Η περιοχή δεν ήταν απομονωμένη, καθώς επιδρομείς από την Τόνγκα και τα Φίτζι εισήγαγαν τα πολυνησιακά και έπειτα τα μελανησιακά πολιτιστικά στοιχεία, αντίστοιχα. Ωστόσο, οι πολιτιστικές διαφορές αμαυρώθηκαν από τους μικτούς γάμους και οδήγησαν σε πολιτισμική ομοιογένεια.
Αποικιακή περίοδος
Τα νησιά αντίκρισαν για πρώτη φορά βρετανικά και αμερικανικά πλοία στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο Τζον Μπάιρον αφίχθηκε στο νησί Νουκουνάου το 1765. Η κύρια συστάδα νησιών ονομάστηκε Νησιά Γκίλμπερτ το 1820 από το Ρώσο ναύαρχο Άνταμ φον Κρούζενστερν και το Γάλλο πλοίαρχοι Λουί Ντιπερέ. Το
όνομα οφείλεται στον πλοίαρχο Τόμας Γκίλμπερτ, ο οποίος διέσχισε το αρχιπέλαγος το 1788.
Οι πρώτοι Βρετανοί έποικοι έφτασαν το 1837. Το 1892 τα Γκίλμπερτ συμφώνησαν να κηρυχθούν προτεκτοράτο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, μαζί με τα γειτονικά Νησιά Έλλις. Αποτέλεσαν μαζί τη βρετανική αποικία των νησιών Γκίλμπερτ και Έλλις, το 1916. Το Κιριτιμάτι έγινε τμήμα της αποικίας το 1919 και τα Νησιά του Φοίνικα προστέθηκαν το 1937.
Η ατόλη Ταράουα και άλλες στο σύμπλεγμα Γκίλμπερτ καταλήφθηκαν από την Ιαπωνία την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η Ταράουα αποτέλεσε θέατρο μιας από τις φονικότερες μάχες στην ιστορία του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ. Το Νοέμβριο του 1943 αποβιβάστηκαν στην Ταράουα Αμερικανοί πεζοναύτες, Η μάχη της Ταράουα έλαβε χώρα στην Μπέτιο (πρώην πρωτεύουσα) στην ατόλη Ταράουα.
Μερικά από τα νησιά του Κιριμπάτι, ιδιαίτερα αυτά στα απομονωμένα Νησιά Γραμμής του Ισημερινού, χρησιμοποιούνταν πρώτα από τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία για πυρηνικές δοκιμές, τη δεκαετία του ‘ 60.
Γεωγραφία
Το Κιριμπάτι έχει έκταση 811km² και χωρίζεται σε 2 διοικητικές περιφέρειες. Στα νησιά Γκίλμπερτ και στα νησιά της Γραμμής Ισημερινού και νησιά του Φοίνικα. Το Κιριτιμάτι (388 τετραγωνικά χιλιόμετρα) είναι το μεγαλύτερο νησί του κράτους, καθώς και η μεγαλύτερη ατόλη του Ειρηνικού.
Το κλίμα της χώρας είναι τροπικό θαλάσσιο και η θερμοκρασία είναι γύρω στους 26 βαθμούς Κελσίου κατά μέσο όρο. Οι βροχοπτώσεις κυμαίνονται από 1000-3.000 χιλιοστά. Σχεδόν όλα τα νησιά της χώρας είναι κοραλλιογενείς νησίδες (ατόλες) και βρίσκονται στη ζώνη του Ισημερινού. Περικλείουν μία λιμνοθάλασσα και το ύψος τους κατά μέσο όρο είναι 4 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Για το λόγο αυτό
η χώρα διατρέχει μεγάλο κίνδυνο από τις κλιματικές αλλαγές και κυρίως το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σε έκθεση του ΟΗΕ (1989) το κράτος αναφέρθηκε μεταξύ αυτών που απειλούνται με εξαφάνιση τον 21ο αιώνα, εξαιτίας του φαινομένου της ανόδου της στάθμης των υδάτων, λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας. Σύμφωνα με το Περιφερειακό Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του Νοτίου Ειρινικού, δύο μικρά ακατοίκητα νησιά του Κιριμπάτι Τεμπούα Ταράουα και Αμπανουέα, εξαφανίστηκαν κάτω από το νερό το 1999. Η Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Αλλαγές προβλέπει ότι η στάθμη της θάλασσας θα ανυψωθεί κατά περίπου μισό μέτρο ως το έτος 2100 εξαιτίας της αύξησης θερμοκρασίας και περαιτέρω άνοδος θα ήταν αναπόφευκτη.
Παρά την αεροπορική σύνδεση της χώρας, με το Ναούρου και τα Φίτζι, οι περισσότερες ατόλες είναι απομονωμένες. Έτσι, η περιήγηση στα νησιά γίνεται με παραδοσιακά μικρονησιακά πλοία, κάνοντας τον περίπλου των λιμνοθαλασσών, που βρίσκονται στις ατόλες.
Πληθυσμός
Η χώρα έχει πληθυσμό 103.092 και η πλειοψηφία των κατοίκων είναι μικρονησιακής καταγωγής. Η μεγαλύτερη πόλη του κράτους είναι το Μπαϊρίκι με 36.717 κατοίκους (το 2000).
Οι αυτόχθονες κάτοικοι της χώρας ονομάζονται I-Kiribati. Η λέξη Kiribati είναι η τοπική γραφή του Gilbert
και η αρχική ονομασία (όταν ήταν αποικία) ήταν Νήσοι Γκίλμπερτ. Η μετονομασία σε Κιριμπάτι συντελέστηκε μετά την ανεξαρτησία, το 1979.
Οι I-Kiribati είναι Μικρονήσιοι σχεδόν κατά 99%. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι χιλιάδες χρόνια πριν κατώκησαν στα νησιά οι Αυστραλομαλαισιανοί. Γύρω στο 14ο αιώνα, πληθυσμοί από τα νησιά Φίτζι και την Τόνγκα εισέβαλαν στο σημερινό Κιριμπάτι και αναμείχθηκαν με τους Μικρονήσιους. Με βάση στοιχεία του 2000, ο σημερινός πληθυσμός, εκτός από Μικρονήσιους, περιλαμβάνει σε μικρότερο ποσοστό, Πολυνήσιους και άλλες εθνότητες.
Γλώσσα
Οι κάτοικοι ομιλούν τη διάλεκτο "γκιλμπερτέζικα" (κιριμπάτι). Τα αγγλικά είναι επίσημη γλώσσα, ωστόσο σπάνια χρησιμοποιούνται σε περιοχές εκτός της Ταράουας. Οι παλαιότερες γενιές των I-Kiribati τείνουν να χρησιμοποιούν πιο σύνθετες μορφές της διαλέκτου των νησιών Γκίλμπερτ.
Θρησκεία
Αναφορικά με το θρήσκευμα, οι περισσότεροι κάτοικοι είναι Χριστιανοί. Οι εν λόγω θρησκεία εισήχθη από τους ιεραποστόλους το 19ο αιώνα. Οι περισσότεροι από τους κατοίκους είναι Ρωμαιοκαθολικοί, ενώ υπάρχουν και Προτεστάντες, όπως επίσης και Ευαγγελικοί, μερικοί Μουσουλμάνοι και Αντβεντιστές , Μάρτυρες του Ιεχωβά, Μπαχάι και οπαδοί άλλων θρησκευμάτων.
Εκπαίδευση
Για να έχουν περισσότερες ευκαιρίες οι κάτοικοι του νησιού, η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στην παιδεία. Η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι δωρεάν και υποχρεωτική για τα πρώτα έξι χρόνια. Σήμερα επεκτείνεται στα 9 χρόνια. Η ανώτερη εκπαίδευση επεκτείνεται. Οι φοιτητές μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε άλλες χώρες, όπως τα Φίτζι. Επίσης, για την ολοκλήρωση των ιατρικών σπουδών, πολλοί πηγαίνουν στην Κούβα.
Οικονομία
Ελάχιστοι είναι οι φυσικοί πόροι που διαθέτει η χώρα. Τα εμπορικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα φωσφάτων εξαφανίστηκαν κατά την περίοδο της ανεξαρτησίας. Σήμερα παράγονται κόπρα και αλιεύματα. Το ένα πέμπτο του ΑΕΠ προέρχεται από τον τουρισμό.
Το Κιριμπάτι έχει εμπορικούς εταίρους την Αυστραλία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Ιαπωνία , το Ηνωμένο Βασίλειο, το Χονγκ Κονγκ και τη Γερμανία. Η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελούν τους μεγαλύτερους παρόχους εξωτερικής βοήθειας.
Νόμισμα έχει το Δολάριο Αυστραλίας. Το 2004 το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν 2.700 δολάρια.
Η ενέργεια προέρχεται αποκλειστικά από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες. Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων δεν ολοκληρώθηκε και η χώρα σήμερα αποτελεί ένα από τα
φτωχότερα κράτη στον κόσμο.
Μεταφορές
Οι περιορισμένες συγκοινωνίες έχουν αποτέλεσμα να δυσχεραίνονται οι προσπάθειες για οικονομική ανάπτυξη. Το 1999 το οδικό δίκτυο κάλυπτε μόλις 670 χιλιόμετρα. Οι συγκοινωνίες με άλλες χώρες διεξάγονται από θαλάσσης και από αέρος μέσω των Νησιών Φίτζι. Στη χώρα δεν υπάρχει σιδηροδρομικό δίκτυο. Στην Ταράουα βρίσκεται το σημαντικότερο αεροδρόμιο, ενώ σε 4 από τις ατόλες υπάρχουν λιμάνια.
Πολιτισμός
Το νησί πιο πολύ φημίζεται για τις φυσικές ομορφιές του παρά για τα μνημεία του. Η τοπική κουλτούρα μπόρεσε να διατηρηθεί σχεδόν αναλλοίωτη στα νησιά, εξαιτίας κυρίως της σχετικά καθυστερημένης έλευσης των Ευρωπαίων στη χώρα. Τραγούδια (te anene) και πάνω από όλα χοροί (te mwaie) έχουν την τιμητική τους στο νησί.
Οι πρώτοι κάτοικοι των νησιών ήταν οι Μικρονήσιοι. Τα νησιά ανακαλύφθηκαν το 1765 από τον Άγγλο θαλασσοπόρο Τζον Μπάιρον ενώ από το 1892 έγιναν βρετανικό προτεκτοράτο. Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο τα νησιά κατελήφθησαν από τους Ιάπωνες και απελευθερώθηκαν το 1943 από τους Συμμάχους μετά τη μάχη της Ταράουας. Το Κιριμπάτι απέκτησε την ανεξαρτησία του στις 12 Ιουλίου του 1979.
Με βάση τον επανασχεδιασμό της Διεθνούς Γραμμής Ημερομηνίας, το 1995 , το Κιριμπάτι είναι η πιο ανατολική χώρα στον κόσμο και ήταν το πρώτο κράτος που υποδέχθηκε το έτος 2000 και τη νέα χιλιετία. Το νησί Καρολίνα, όχι συμπτωματικά, μετονομάστηκε σε Νήσος της Χιλιετίας (Millennium Island).
Προϊστορία
Η περιοχή του Κιριμπάτι κατοικούνταν από Μικρονήσιους, οι οποίοι μιλούσαν τις γλώσσες της Ωκεανίας από το 3.000 π.Χ. και το 1300 μ.Χ.Η περιοχή δεν ήταν απομονωμένη, καθώς επιδρομείς από την Τόνγκα και τα Φίτζι εισήγαγαν τα πολυνησιακά και έπειτα τα μελανησιακά πολιτιστικά στοιχεία, αντίστοιχα. Ωστόσο, οι πολιτιστικές διαφορές αμαυρώθηκαν από τους μικτούς γάμους και οδήγησαν σε πολιτισμική ομοιογένεια.
Αποικιακή περίοδος
Τα νησιά αντίκρισαν για πρώτη φορά βρετανικά και αμερικανικά πλοία στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο Τζον Μπάιρον αφίχθηκε στο νησί Νουκουνάου το 1765. Η κύρια συστάδα νησιών ονομάστηκε Νησιά Γκίλμπερτ το 1820 από το Ρώσο ναύαρχο Άνταμ φον Κρούζενστερν και το Γάλλο πλοίαρχοι Λουί Ντιπερέ. Το
όνομα οφείλεται στον πλοίαρχο Τόμας Γκίλμπερτ, ο οποίος διέσχισε το αρχιπέλαγος το 1788.Οι πρώτοι Βρετανοί έποικοι έφτασαν το 1837. Το 1892 τα Γκίλμπερτ συμφώνησαν να κηρυχθούν προτεκτοράτο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, μαζί με τα γειτονικά Νησιά Έλλις. Αποτέλεσαν μαζί τη βρετανική αποικία των νησιών Γκίλμπερτ και Έλλις, το 1916. Το Κιριτιμάτι έγινε τμήμα της αποικίας το 1919 και τα Νησιά του Φοίνικα προστέθηκαν το 1937.
Η ατόλη Ταράουα και άλλες στο σύμπλεγμα Γκίλμπερτ καταλήφθηκαν από την Ιαπωνία την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η Ταράουα αποτέλεσε θέατρο μιας από τις φονικότερες μάχες στην ιστορία του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ. Το Νοέμβριο του 1943 αποβιβάστηκαν στην Ταράουα Αμερικανοί πεζοναύτες, Η μάχη της Ταράουα έλαβε χώρα στην Μπέτιο (πρώην πρωτεύουσα) στην ατόλη Ταράουα.
Μερικά από τα νησιά του Κιριμπάτι, ιδιαίτερα αυτά στα απομονωμένα Νησιά Γραμμής του Ισημερινού, χρησιμοποιούνταν πρώτα από τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία για πυρηνικές δοκιμές, τη δεκαετία του ‘ 60.
Γεωγραφία
Το Κιριμπάτι έχει έκταση 811km² και χωρίζεται σε 2 διοικητικές περιφέρειες. Στα νησιά Γκίλμπερτ και στα νησιά της Γραμμής Ισημερινού και νησιά του Φοίνικα. Το Κιριτιμάτι (388 τετραγωνικά χιλιόμετρα) είναι το μεγαλύτερο νησί του κράτους, καθώς και η μεγαλύτερη ατόλη του Ειρηνικού.
Το κλίμα της χώρας είναι τροπικό θαλάσσιο και η θερμοκρασία είναι γύρω στους 26 βαθμούς Κελσίου κατά μέσο όρο. Οι βροχοπτώσεις κυμαίνονται από 1000-3.000 χιλιοστά. Σχεδόν όλα τα νησιά της χώρας είναι κοραλλιογενείς νησίδες (ατόλες) και βρίσκονται στη ζώνη του Ισημερινού. Περικλείουν μία λιμνοθάλασσα και το ύψος τους κατά μέσο όρο είναι 4 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Για το λόγο αυτό
η χώρα διατρέχει μεγάλο κίνδυνο από τις κλιματικές αλλαγές και κυρίως το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σε έκθεση του ΟΗΕ (1989) το κράτος αναφέρθηκε μεταξύ αυτών που απειλούνται με εξαφάνιση τον 21ο αιώνα, εξαιτίας του φαινομένου της ανόδου της στάθμης των υδάτων, λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας. Σύμφωνα με το Περιφερειακό Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του Νοτίου Ειρινικού, δύο μικρά ακατοίκητα νησιά του Κιριμπάτι Τεμπούα Ταράουα και Αμπανουέα, εξαφανίστηκαν κάτω από το νερό το 1999. Η Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Αλλαγές προβλέπει ότι η στάθμη της θάλασσας θα ανυψωθεί κατά περίπου μισό μέτρο ως το έτος 2100 εξαιτίας της αύξησης θερμοκρασίας και περαιτέρω άνοδος θα ήταν αναπόφευκτη.Παρά την αεροπορική σύνδεση της χώρας, με το Ναούρου και τα Φίτζι, οι περισσότερες ατόλες είναι απομονωμένες. Έτσι, η περιήγηση στα νησιά γίνεται με παραδοσιακά μικρονησιακά πλοία, κάνοντας τον περίπλου των λιμνοθαλασσών, που βρίσκονται στις ατόλες.
Πληθυσμός
Η χώρα έχει πληθυσμό 103.092 και η πλειοψηφία των κατοίκων είναι μικρονησιακής καταγωγής. Η μεγαλύτερη πόλη του κράτους είναι το Μπαϊρίκι με 36.717 κατοίκους (το 2000).
Οι αυτόχθονες κάτοικοι της χώρας ονομάζονται I-Kiribati. Η λέξη Kiribati είναι η τοπική γραφή του Gilbert
και η αρχική ονομασία (όταν ήταν αποικία) ήταν Νήσοι Γκίλμπερτ. Η μετονομασία σε Κιριμπάτι συντελέστηκε μετά την ανεξαρτησία, το 1979.Οι I-Kiribati είναι Μικρονήσιοι σχεδόν κατά 99%. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι χιλιάδες χρόνια πριν κατώκησαν στα νησιά οι Αυστραλομαλαισιανοί. Γύρω στο 14ο αιώνα, πληθυσμοί από τα νησιά Φίτζι και την Τόνγκα εισέβαλαν στο σημερινό Κιριμπάτι και αναμείχθηκαν με τους Μικρονήσιους. Με βάση στοιχεία του 2000, ο σημερινός πληθυσμός, εκτός από Μικρονήσιους, περιλαμβάνει σε μικρότερο ποσοστό, Πολυνήσιους και άλλες εθνότητες.
Γλώσσα
Οι κάτοικοι ομιλούν τη διάλεκτο "γκιλμπερτέζικα" (κιριμπάτι). Τα αγγλικά είναι επίσημη γλώσσα, ωστόσο σπάνια χρησιμοποιούνται σε περιοχές εκτός της Ταράουας. Οι παλαιότερες γενιές των I-Kiribati τείνουν να χρησιμοποιούν πιο σύνθετες μορφές της διαλέκτου των νησιών Γκίλμπερτ.
Θρησκεία
Αναφορικά με το θρήσκευμα, οι περισσότεροι κάτοικοι είναι Χριστιανοί. Οι εν λόγω θρησκεία εισήχθη από τους ιεραποστόλους το 19ο αιώνα. Οι περισσότεροι από τους κατοίκους είναι Ρωμαιοκαθολικοί, ενώ υπάρχουν και Προτεστάντες, όπως επίσης και Ευαγγελικοί, μερικοί Μουσουλμάνοι και Αντβεντιστές , Μάρτυρες του Ιεχωβά, Μπαχάι και οπαδοί άλλων θρησκευμάτων.
Εκπαίδευση
Για να έχουν περισσότερες ευκαιρίες οι κάτοικοι του νησιού, η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στην παιδεία. Η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι δωρεάν και υποχρεωτική για τα πρώτα έξι χρόνια. Σήμερα επεκτείνεται στα 9 χρόνια. Η ανώτερη εκπαίδευση επεκτείνεται. Οι φοιτητές μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε άλλες χώρες, όπως τα Φίτζι. Επίσης, για την ολοκλήρωση των ιατρικών σπουδών, πολλοί πηγαίνουν στην Κούβα.
Οικονομία
Ελάχιστοι είναι οι φυσικοί πόροι που διαθέτει η χώρα. Τα εμπορικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα φωσφάτων εξαφανίστηκαν κατά την περίοδο της ανεξαρτησίας. Σήμερα παράγονται κόπρα και αλιεύματα. Το ένα πέμπτο του ΑΕΠ προέρχεται από τον τουρισμό.
Το Κιριμπάτι έχει εμπορικούς εταίρους την Αυστραλία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Ιαπωνία , το Ηνωμένο Βασίλειο, το Χονγκ Κονγκ και τη Γερμανία. Η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελούν τους μεγαλύτερους παρόχους εξωτερικής βοήθειας.
Νόμισμα έχει το Δολάριο Αυστραλίας. Το 2004 το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν 2.700 δολάρια.
Η ενέργεια προέρχεται αποκλειστικά από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες. Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων δεν ολοκληρώθηκε και η χώρα σήμερα αποτελεί ένα από τα
φτωχότερα κράτη στον κόσμο.Μεταφορές
Οι περιορισμένες συγκοινωνίες έχουν αποτέλεσμα να δυσχεραίνονται οι προσπάθειες για οικονομική ανάπτυξη. Το 1999 το οδικό δίκτυο κάλυπτε μόλις 670 χιλιόμετρα. Οι συγκοινωνίες με άλλες χώρες διεξάγονται από θαλάσσης και από αέρος μέσω των Νησιών Φίτζι. Στη χώρα δεν υπάρχει σιδηροδρομικό δίκτυο. Στην Ταράουα βρίσκεται το σημαντικότερο αεροδρόμιο, ενώ σε 4 από τις ατόλες υπάρχουν λιμάνια.
Πολιτισμός
Το νησί πιο πολύ φημίζεται για τις φυσικές ομορφιές του παρά για τα μνημεία του. Η τοπική κουλτούρα μπόρεσε να διατηρηθεί σχεδόν αναλλοίωτη στα νησιά, εξαιτίας κυρίως της σχετικά καθυστερημένης έλευσης των Ευρωπαίων στη χώρα. Τραγούδια (te anene) και πάνω από όλα χοροί (te mwaie) έχουν την τιμητική τους στο νησί.
ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου