Η πόλη της Βιτσέντσα και οι παλλαδινές επαύλεις του ΒένετοΟ Λευκός Οίκος, τα σπίτια των βαρόνων του καπνού στη Βιρτζίνια και τα αγροκτήματα της βρετανικής αριστοκρατίας αποτελούν μερικά από τα παραδείγματα κτιρίων που συνδέονται με την αρχιτεκτονική της ίδιας προέλευσης. Συνδεόμενες με μια κλωστή που διέσχισε θάλασσες και ηπείρους από την Βιτσέντσα του 16ου αιώνα, κοινός παρανομαστής τους είναι ο Αντρέα Παλάντιο, που το πραγματικό του όνομα ήταν Αντρέα ντι Πιέτρο ντέλα Γκόντολα και γεννήθηκε στην Πάντοβα το 1508, υιοθέτησε όμως σαν πατρίδα του την Βιτσέντσα όπου πέθανε το 1580. Η μεγαλοφυΐα και η προσωπική κλίση του παρακίνησαν την επανάσταση στην αρχιτεκτονική και από τότε ο παλαδιανισμός άσκησε αποφασιστική επιρροή στον σχεδιασμό κατοικιών.
Η ιστορία του Αντρέα ξεκίνησε το 1535 με σε τυχερή συνάντηση. Το νεαρό αγόρι ήταν τότε λιθοξόος και έτυχε να γνωρίσει τον ποιητή και ανθρωπιστή Τζαντζόρτζο Τρισίνο (τον πιο λαμπρό διανοούμενο στη Βιτσέντσα εκείνη την εποχή), ενώ εργαζόταν στην έπαυλη Κρικόλι κοντά στη Βιτσέντσα. Ο Τρισίνο, λάτρης της αρχαίας Ελλάδος, έδωσε στο αγόρι το προσωνύμιο Παλάντιο και το πήρε υπό την προστασία του βάζοντάς το στη
μελέτη των κλασικών και παίρνοντάς το σε πολλές περιπτώσεις στη Ρώμη όπου συνάντησε τον Μιχαήλ Άγγελο, τον Τζούλιο Ρομάνο και τον Μπραμάντε.
Το 1540 ο Αντρέα Παλάντιο άρχισε το επάγγελμά του σαν αρχιτέκτονας σε μια ιδιαιτέρως ευνοϊκή περίοδο. Η Βιτσένστα υπήρξε κάτι περισσότερο από μια γεωργική πόλη από την ίδρυσή της κατά τον 2ο αιώνα π.Χ. και τμήμα της πανίσχυρης Δημοκρατίας της Βενετίας επί αρκετές δεκαετίες. Οι ευγενείς της πόλης συναγωνίζονταν στην επίδειξη του πλούτου τους στην αυλή των δόγηδων, ενώ οι Βενετοί άρχισαν να αγοράζουν γη στην ενδοχώρα για γεωργική χρήση.
Ο Παλάντιο πρώτα σχεδίασε και κατασκεύασε το Παλάτσο Τσιβένα στο Πόντε Γιούρο και τη βίλα Γκόντι στο Λονέντο, που βρίσκονταν αμφότερα ακριβώς έξω από την πόλη της Βιτσέντσα, όμως η επίσημη αποδοχή του ήλθε το 1549 όταν επελέγη το σχέδιο του για ανακατασκευή του Λότζια ντε Παλάτσο ντέλα Ρατζόνε του 15ου αιώνα – που αποτελούσε κέντρο δύναμης της πόλης. Η Βασιλική Παλαντιάνα, όπως μετονομάστηκε το Παλάτσιο, είναι ένα αριστούργημα και από εκείνη τη στιγμή οι ευγενείς τ
ης Γαληνοτάτης συνωστίζονταν για να αποκτήσουν τις υπηρεσίες του Παλάντιο. Αν και σχεδίασε δημόσια κτίρια, ναούς, μοναστήρια και γέφυρες που άλλαξαν την εμφάνιση της Βιτσέντσα, αυτό που προτιμούσε ήταν οι εξοχικές κατοικίες. Οι 70 περίπου τέτοιες κατοικίες που κατασκεύασε σε ακτίνα 70 χιλιομέτρων από τη Βιτσέντσα (από τις οποίες δεν διασώθηκαν όλες) δεν βασίστηκαν σε ένα ιδιαίτερο πρότυπο, φανέρωναν όμως μια εκπληκτική ποικιλία από νεωτερισμούς που μοιράζονταν όλα τα χαρακτηριστικά της λειτουργικότητας και της άνεσης.
Το σύνολο της σκέψης του ήταν μια πραγματεία που τιτλοφορήθηκε «Τέσσερα βιβλία αρχιτεκτονικής» και δημοσιεύτηκε το 1570. Το κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στις βίλες περιέχει μια γενική εισαγωγή, τα σχέδιά του και σημειώσεις για τις τοιχογραφίες και τα αγάλματα που στόλιζαν τα κτίρια. Δεν δίσταζε να δώσει πρακτικές συμβουλές, που αναφέρονταν για παράδειγμα, στην ανάλυση της γης, στον έλεγχο των κοντινών υδάτινων πόρων, στην υγεία του τοπικού πληθυσμού και των ζώων, ακόμη και στη
δοκιμή της ποιότητας του τοπικού ψωμιού και στην εισήγηση ότι ένας αρχιτέκτων δεν έπρεπε ποτέ να εργάζεται σε ένα γραφείο, αλλά στον χώρο δημιουργίας.
Από εκείνες τις βίλες που περιγράφονται στην πραγματεία εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη 12. Οι πιο γνωστές είναι η Βίλα Αλμέρικο Κάπρα, γνωστή με την επωνυμία «Λα Ροτόντα», όχι μακρυά από το κέντρο της Βιτσέντσα. Κατασκευάστηκε περί το 1570 για τον ιεράρχη Πάολο Αλμέρικο, η δομή της βασίζεται σε εκείνη του Πανθέου της Ρώμης και είναι ερμηνεία του κλασικού θέματος του ιερού χώρου στον ναό. Το σχέδιο του Παλάντιο ήταν να κατασκευάσει μια βίλα με ναό για να εξυμνήσει τα καθήκοντα του πελάτη του στο Βατικανό. Έχει κεντρικό περίγραμμα και στην κορυφή υπάρχει ένας θόλος.
Οι άλλες βίλες που αναπτύχθηκαν σε μακρόστενα σχήματα με προπύλαια και πτέρυγες για αποθηκευτικούς σκοπούς και περιλάμβαναν αυλή. Η Βίλα Πογιάνα στο Πογιάνα Ματζόρε είχε σαν πρότυπο την προσωπικότητα του πελάτη του.
Κατασκευάστηκε το 1550 για μια πολύ παλιά οικογένεια ευγενών που σχετιζόταν παραδοσιακά με την τέχνη του πολέμου, την οποία είχε μόλις προσφάτως μετατρέψει σε γεωργία. Εδώ ο Παλάντιο δημιούργησε μια δομή σύνθετης κομψότητας που ζωντάνευε την αυστηρότητα της στρατιωτικής ζωής με την ανυπαρξία ανοιχτής στοάς πάνω από την αυλή και διακοσμητικών στοιχείων. Η Βίλα Πιζάνι στο Μπανιόλο ντι Λόνιγκο κατασκευάστηκε για τον αριστοκρατικό Βενετό Τζοβάνι Πιζάνι. Η πρόσοψη δεσπόζει στο ποτάμι και έχει δυο πύργους που περικλείουν την ανοιχτή στοά πάνω από την αυλή η οποία διαθέτει τρία τόξα και καλύπτεται από μια τυμπανική μεμβράνη. Η έμπνευση για το σχέδιο αυτό ήταν το παραδοσιακό βενετικό κατάστημα, γνωστό σαν «φοντάκο», που αποτελούσε ανάμνηση της απασχόλησης του ιδιοκτήτη σαν εμπόρου. Η Βίλα Σαρατσένο Φινάλε ντι Αγκουλιάρο αποτελεί τέλειο δείγμα βίλας με αγρόκτημα και ο Παλάντιο τη χρησιμοποίησε σαν πρότυπο
λειτουργικότητας στην πραγματεία του.
Από το 1570, ο Παλάντιο έγινε αρχιτεκτονικός σύμβουλος της Βενετίας, όπου σχεδίασε τους ναούς του Ρεντεντόρε και του Σαν Τζόρτζο Ματζόρε. Το έτος που απεβίωσε, το 1580, άρχισε την κατασκευή ενός άλλου αριστουργήματος που ολοκληρώθηκε αργότερα από τον Σκαμότσι: Το θέατρο Ολίμπικο στη Βιτσέντσα που επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί για παραστάσεις κλασικής τραγωδίας. Χαρακτηριζόμενο από τρισδιάστατες προοπτικές όψεως, το Ολίμπικο αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο κλειστό θέατρο της Ευρώπης.
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «UNESCO – ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ»
Η ιστορία του Αντρέα ξεκίνησε το 1535 με σε τυχερή συνάντηση. Το νεαρό αγόρι ήταν τότε λιθοξόος και έτυχε να γνωρίσει τον ποιητή και ανθρωπιστή Τζαντζόρτζο Τρισίνο (τον πιο λαμπρό διανοούμενο στη Βιτσέντσα εκείνη την εποχή), ενώ εργαζόταν στην έπαυλη Κρικόλι κοντά στη Βιτσέντσα. Ο Τρισίνο, λάτρης της αρχαίας Ελλάδος, έδωσε στο αγόρι το προσωνύμιο Παλάντιο και το πήρε υπό την προστασία του βάζοντάς το στη
μελέτη των κλασικών και παίρνοντάς το σε πολλές περιπτώσεις στη Ρώμη όπου συνάντησε τον Μιχαήλ Άγγελο, τον Τζούλιο Ρομάνο και τον Μπραμάντε.Το 1540 ο Αντρέα Παλάντιο άρχισε το επάγγελμά του σαν αρχιτέκτονας σε μια ιδιαιτέρως ευνοϊκή περίοδο. Η Βιτσένστα υπήρξε κάτι περισσότερο από μια γεωργική πόλη από την ίδρυσή της κατά τον 2ο αιώνα π.Χ. και τμήμα της πανίσχυρης Δημοκρατίας της Βενετίας επί αρκετές δεκαετίες. Οι ευγενείς της πόλης συναγωνίζονταν στην επίδειξη του πλούτου τους στην αυλή των δόγηδων, ενώ οι Βενετοί άρχισαν να αγοράζουν γη στην ενδοχώρα για γεωργική χρήση.
Ο Παλάντιο πρώτα σχεδίασε και κατασκεύασε το Παλάτσο Τσιβένα στο Πόντε Γιούρο και τη βίλα Γκόντι στο Λονέντο, που βρίσκονταν αμφότερα ακριβώς έξω από την πόλη της Βιτσέντσα, όμως η επίσημη αποδοχή του ήλθε το 1549 όταν επελέγη το σχέδιο του για ανακατασκευή του Λότζια ντε Παλάτσο ντέλα Ρατζόνε του 15ου αιώνα – που αποτελούσε κέντρο δύναμης της πόλης. Η Βασιλική Παλαντιάνα, όπως μετονομάστηκε το Παλάτσιο, είναι ένα αριστούργημα και από εκείνη τη στιγμή οι ευγενείς τ
ης Γαληνοτάτης συνωστίζονταν για να αποκτήσουν τις υπηρεσίες του Παλάντιο. Αν και σχεδίασε δημόσια κτίρια, ναούς, μοναστήρια και γέφυρες που άλλαξαν την εμφάνιση της Βιτσέντσα, αυτό που προτιμούσε ήταν οι εξοχικές κατοικίες. Οι 70 περίπου τέτοιες κατοικίες που κατασκεύασε σε ακτίνα 70 χιλιομέτρων από τη Βιτσέντσα (από τις οποίες δεν διασώθηκαν όλες) δεν βασίστηκαν σε ένα ιδιαίτερο πρότυπο, φανέρωναν όμως μια εκπληκτική ποικιλία από νεωτερισμούς που μοιράζονταν όλα τα χαρακτηριστικά της λειτουργικότητας και της άνεσης.Το σύνολο της σκέψης του ήταν μια πραγματεία που τιτλοφορήθηκε «Τέσσερα βιβλία αρχιτεκτονικής» και δημοσιεύτηκε το 1570. Το κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στις βίλες περιέχει μια γενική εισαγωγή, τα σχέδιά του και σημειώσεις για τις τοιχογραφίες και τα αγάλματα που στόλιζαν τα κτίρια. Δεν δίσταζε να δώσει πρακτικές συμβουλές, που αναφέρονταν για παράδειγμα, στην ανάλυση της γης, στον έλεγχο των κοντινών υδάτινων πόρων, στην υγεία του τοπικού πληθυσμού και των ζώων, ακόμη και στη
δοκιμή της ποιότητας του τοπικού ψωμιού και στην εισήγηση ότι ένας αρχιτέκτων δεν έπρεπε ποτέ να εργάζεται σε ένα γραφείο, αλλά στον χώρο δημιουργίας.Από εκείνες τις βίλες που περιγράφονται στην πραγματεία εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη 12. Οι πιο γνωστές είναι η Βίλα Αλμέρικο Κάπρα, γνωστή με την επωνυμία «Λα Ροτόντα», όχι μακρυά από το κέντρο της Βιτσέντσα. Κατασκευάστηκε περί το 1570 για τον ιεράρχη Πάολο Αλμέρικο, η δομή της βασίζεται σε εκείνη του Πανθέου της Ρώμης και είναι ερμηνεία του κλασικού θέματος του ιερού χώρου στον ναό. Το σχέδιο του Παλάντιο ήταν να κατασκευάσει μια βίλα με ναό για να εξυμνήσει τα καθήκοντα του πελάτη του στο Βατικανό. Έχει κεντρικό περίγραμμα και στην κορυφή υπάρχει ένας θόλος.
Οι άλλες βίλες που αναπτύχθηκαν σε μακρόστενα σχήματα με προπύλαια και πτέρυγες για αποθηκευτικούς σκοπούς και περιλάμβαναν αυλή. Η Βίλα Πογιάνα στο Πογιάνα Ματζόρε είχε σαν πρότυπο την προσωπικότητα του πελάτη του.
Κατασκευάστηκε το 1550 για μια πολύ παλιά οικογένεια ευγενών που σχετιζόταν παραδοσιακά με την τέχνη του πολέμου, την οποία είχε μόλις προσφάτως μετατρέψει σε γεωργία. Εδώ ο Παλάντιο δημιούργησε μια δομή σύνθετης κομψότητας που ζωντάνευε την αυστηρότητα της στρατιωτικής ζωής με την ανυπαρξία ανοιχτής στοάς πάνω από την αυλή και διακοσμητικών στοιχείων. Η Βίλα Πιζάνι στο Μπανιόλο ντι Λόνιγκο κατασκευάστηκε για τον αριστοκρατικό Βενετό Τζοβάνι Πιζάνι. Η πρόσοψη δεσπόζει στο ποτάμι και έχει δυο πύργους που περικλείουν την ανοιχτή στοά πάνω από την αυλή η οποία διαθέτει τρία τόξα και καλύπτεται από μια τυμπανική μεμβράνη. Η έμπνευση για το σχέδιο αυτό ήταν το παραδοσιακό βενετικό κατάστημα, γνωστό σαν «φοντάκο», που αποτελούσε ανάμνηση της απασχόλησης του ιδιοκτήτη σαν εμπόρου. Η Βίλα Σαρατσένο Φινάλε ντι Αγκουλιάρο αποτελεί τέλειο δείγμα βίλας με αγρόκτημα και ο Παλάντιο τη χρησιμοποίησε σαν πρότυπο
λειτουργικότητας στην πραγματεία του.Από το 1570, ο Παλάντιο έγινε αρχιτεκτονικός σύμβουλος της Βενετίας, όπου σχεδίασε τους ναούς του Ρεντεντόρε και του Σαν Τζόρτζο Ματζόρε. Το έτος που απεβίωσε, το 1580, άρχισε την κατασκευή ενός άλλου αριστουργήματος που ολοκληρώθηκε αργότερα από τον Σκαμότσι: Το θέατρο Ολίμπικο στη Βιτσέντσα που επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί για παραστάσεις κλασικής τραγωδίας. Χαρακτηριζόμενο από τρισδιάστατες προοπτικές όψεως, το Ολίμπικο αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο κλειστό θέατρο της Ευρώπης.
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «UNESCO – ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου