Οι μεγάλες αστικές κατοικίες του αρχιτέκτονα Βίκτορ Χόρτα (Βέλγιο)Ο παλιός υποδηματοποιός Πιέρ Χόρτα πρέπει να απογοητεύτηκε έντονα όταν ο αγαπημένος του δωδεκάχρονος γιος Βίκτορ αποβλήθηκε από το μάθημα φωνητικής του Ωδείου της Γάνδης. Ήταν το 1873 και το αγόρι είχε μόλις καταφέρει να εισαχθεί σε αυτή τη φημισμένη σχολή. Αυτομάτως εξανεμίστηκαν όλες οι ελπίδες για το μέλλον. Όπως τόσες άλλες αποβολές, αυτή του Βίκτορ Χόρτα ήταν θεόσταλτη, επειδή έτσι στράφηκε να αρχίσει μαθήματα αρχιτεκτονικής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών όπου παρέμεινε μέχρι το 1877. Πανέξυπνος και αεικίνητος, μετά από σύντομη παραμονή στο Παρίσι επέστρεψε στο Βέλγιο όπου εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλες και βρήκε εργασία στο εργαστήριο του Αλφόνς Μπαλά, αρχιτέκτονα του βασιλιά Λεοπόλδου Β΄, όπου παρέμεινε μέχρι το 1892. Στο εργαστήριο του Μπαλά, ο Χόρτα άρχισε να ενδιαφέρεται για νέα αρχιτεκτονικά υλικά. Από τον μέντορά του έμαθε τα νεοκλασικά πρότυπα του 19ου αιώνα και πώς να τα χειρίζεται. Τα αποτελέσματα φάνηκαν γρήγορα, όταν σε ηλικία μόλις 23 χρονών κέρδισε το βραβείο Γκοντεσάρλ για ένα σχέδιο που παρουσίασε για το βελγικό κοινοβούλιο. Ο Χόρτα άρχισε να δέχεται παραγγελίες για την κατασκευή ιδιωτικών οικιών: πρώτα στη Γάνδη και κατόπιν το 1893 τις Βρυξέλες, όπου άρχισε να συλλέγει ιδέες για μετατροπές από φίλους του σε κύκλους διανοουμένων. Ένας από αυτούς ήταν ο Εμίλ Τασέλ, ένας συνεργάτης που επηρέαζε τον εργοστασιάρχη Έρνεστ Σολβέ. Ο Τασέλ
ζήτησε από τον Χόρτα να σχεδιάσει ένα μέσο σπίτι που μπορούσε να συνδυάσει τις ελάχιστες απαιτήσεις του σαλονιού του με τη διακριτική μεταχείριση μιας γιαγιάς που ήταν σχεδόν 100 ετών. Στην οδό Πολ Εμίλ Γιάνσον, ο Χόρτα κατασκεύασε για τον Τασέλ το πρώτο από τα πρωτοποριακά σπίτια στο οποίο διέρρηξε τους δεσμούς με τις παραδοσιακές συμμετρίες του σχεδίου για να οργανώσει τους χώρους γύρω από έναν μοναδικό άξονα που παραμέριζε τα εμπόδια σε ολόκληρο ισόγειο του κτιρίου. Η νεομανιεριστική πρόσοψη που αντανακλούσε την ιταλική αντίληψη του 16ου αιώνα εγκατέλειπε τα δομικά υλικά προς όφελος ενός σκελετού κατασκευασμένου από σίδερο και γυαλί, ώστε να δώσει στην εμφάνιση περισσότερη ελαφρότητα και φωτεινότητα. Έδωσε επίσης στην είσοδο έναν αιγυπτιακό ρυθμό που είχε στην κορυφή ένα τοξωτό παράθυρο και στις πλευρές ογκώδη υποστηρίγματα. Στην ευρύχωρη αίθουσα υποδοχής, από όπου εκτείνεται μια σειρά από δωμάτια σε αυστηρή παράδοση της ιταλικής αναγέννησης, εναρμονίζονται το κλασικό με το εξωτικό μέσα από σιδερένιους κίονες κατασκευασμένους με τρόπο ώστε μα μοιάζουν με φοίνικες σε τροπικό κήπο. Οι αναφορές της φύσης μέσα στα δωμάτια αποδόθηκαν ακόμη πιο ρητά έναν χρόνο αργότερα στο ξενοδοχείο Σολβέ, όπου ο Χόρτα επωφελήθηκε από τον μεγάλο κήπο για να φέρει 
μέσα τον αέρα από τον εξωτερικό χώρο με μια σειρά σωληνώσεων. Το 1895 πραγματοποιήθηκε η ρήξη με τον κλασικισμό και ο Χόρτα δημιούργησε το πρώτο σχέδιό του σε Αρτ Νουβό. Ο Έντμοντ φαν Εετβέλντε, ένας βαρόνος και διπλωμάτης που είχε προσφάτως διοριστεί υπουργός εξωτερικών στο ανεξάρτητο Κονγκό, αναζητούσε έναν αρχιτέκτονα που να συνδυάζει ταλέντο με θάρρος. Ο Χόρτα κατασκεύασε γι’ αυτόν ένα σπίτι στη λεωφόρο Πάλμερστον, βασισμένο σε ένα σχέδιο που έμοιαζε αρκετά με τον χειμερινό κήπο των βασιλικών θερμοκηπίων που είχε σχεδιάσει ο Μπαλά. Το κύριο τμήμα της οικίας – η αίθουσα υποδοχής – οδηγούσε σε μια είσοδο με μορφή οκταγώνου που εκτεινόταν σε ολόκληρο το μήκος του κτιρίου και κατακλυζόταν με το φως του ήλιου από την οροφή. Κίονες που κρατούσαν το βάρος, κιγκλιδώματα και διακόσμηση ήταν κατασκευασμένα από σίδερο, λυγισμένο για να συμβαδίζει με τα διακοσμημένα παράθυρα. Επειδή οι γραμμές του σχεδίου της πόλεως ενσωματώθηκαν στο σχέδιο, ο διαγώνιος διάδρομος για τον χειμερινό κήπο είναι ένα στενό δρομάκι που καταλήγει σε μια πλατεία. Το πιο επαναστατικό σχέδιο του Χόρτα ήταν ίσως εκείνο που κράτησε για τον εαυτό του όταν το 1898 κατασκεύασε το σπίτι του στην 
οδό Αμερικέν 23-25. Σε αυτό το κτίριο, η στιλιζαρισμένη διακόσμηση του Χόρτα έφτασε στο απόγειό της με την τοποθέτηση φυσικών σχημάτων όπως στις πτέρυγες ενός θεάτρου και με τη χρήση διαφανών υλικών για μεγαλύτερη εκμετάλλευση του φυσικού φωτός. Η οικία του Χόρτα ήταν ίσως το τελευταίο από τα πιο πρωτοποριακά σχέδια του αρχιτέκτονα. Το 1902 υπέστη κρίση δημιουργίας που τον ώθησε να επιστρέψει σε πιο συμβατικά σχέδια και απλοποίηση των γραμμών. Ο Βίκτορ Χόρτα έχει διπλή φήμη στην ιστορία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Από τη μια πλευρά θεωρείται ιδρυτής του εκσυγχρονισμού με τα πρώτα έργα του επειδή έκανε τη μεγάλη ανατροπή στους ρυθμούς του 19ου αιώνα και εισήγαγε την Αρτ Νουβό στην αρχιτεκτονική. Από την άλλη, τα ώριμα έργα του αντανακλούσαν μια μεταστροφή στον ρυθμό του και μια αναθεωρητική τάση που οδήγησαν τον Χόρτα να ευθυγραμμιστεί με τον συντηρητισμό και να στραφεί στον ανώφελο ακαδημαϊσμό. Το 1944, τρία χρόνια πριν αποβιώσει, ο Χόρτα συνέταξε τη διαθήκη του στην οποία περιέλαβε μια πνευματική αναγνώριση στον δάσκαλό του, αναφέροντας «Αυτά που έχω τα οφείλω στον πιο αγνό (και πιο προσωπικό) από τους κλασικούς αρχιτέκτονες, τον Αλφόνς Μπαλά».ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «UNESCO – ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου